[ ဒီအပိုင္းက ပထမပိုင္းပိုစ့္မ်ားရဲ႕အဆက္ ေနာက္ဆံုးအပိုင္း ျဖစ္လို႕ ဒီအပိုင္းကိုခ်ည္းဖတ္လို႕ သိပ္ ဇာတ္ရည္ မလည္ေလာက္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဇာတ္ရည္လည္ခ်င္ရင္ေတာ့ ဒီပိုစ့္ရဲ႕ေရွ႕က ပိုစ့္ေတြကို အပိုင္း (၁) ကစျပီး အေပၚယံေလး လွ်ပ္ျပီးေတာ့ပဲျဖစ္ျဖစ္ အစဥ္အတိုင္း အရင္ဖတ္လာသင့္တယ္လို႕ အၾကံျပဳလိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္က လိမ္ေရးသလို ျမန္မာျပည္မွာ ၂-၃-၆၂ ရက္ေန႕ အပူတျပင္း အာဏာသိမ္းရေလာက္ေအာင္ တိုင္းျပည္ေခ်ာက္ထဲက်ေတာ့မဲ့ ဘာအႏၱရာယ္မွ ရွိမေနခဲ့ပါဘူး။ ေအာက္ပါ စာအုပ္ကို ျပန္လည္မွ်ေဝတာျဖစ္လို႕ အဲဒီမူလ ပိုင္ရွင္မ်ားကို ေက်းဇူးတင္ ပါတယ္။ ]
"ျပည္ေထာင္စု စစ္စစ္မူ" ( ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲ ေနထိုင္ေရး ဝါဒမွသည္ စစ္မွန္ေသာ ျပည္ေထာင္စု စနစ္ဆီသို႕၊ စာစဥ္ - ၉ )
ထုတ္ေဝသူ - ေဒါက္တာ ဆလိုင္း လ်န္မွဳန္း ဆာေခါင္း
UNDP Press, Chiang Mai, Thailand, 2005
.................................................................................................................
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္လက္ထက္ လုပ္ၾကံေရးသားထားတဲ့ ျမန္မာ့သမိုင္းမ်ားက ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးႏု လက္ထက္မွာ ရွမ္း ဦးစီးတဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြက ျပည္ေထာင္စုထဲက ခြဲထြက္ေရး “ဖက္ဒရယ္မူ” ကို တင္လာၾကလို႕ ျပည္ေထာင္စုၾကီး ျပိဳကြဲေတာ့မွာကို လက္ပိုက္ၾကည့္မေနႏိုင္တာနဲ႕ တပ္မေတာ္က ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂ -ရက္ေန႕မွာ အာဏာသိမ္းခဲ့ရတာပါလို႕ ဆိုပါတယ္။ သူတို႕သာ သမိုင္းကို လိမ္မထားရိုးမွန္ရင္ အဲဒီ ဖက္ဒရယ္မူကုိ "ေဟာဒီမွာ ၾကည့္ၾက၊ ေဟာဒီလိုဆိုးတာ၊ လူနည္းစု တိုင္းရင္းသားေတြက ေဟာဒီလို ေတာင္းခဲ့ၾကတာ၊ ျခိမ္းေျခာက္ခဲ့ၾကတာေလ" လို႕ primary source ကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ျပဝံ့သင့္ပါတယ္။ အခုေတာ့ သူတို႕က လိမ္ထားေတာ့ တကယ္ေၾကာက္စရာမွ မဟုတ္တဲ့ "ဖက္ဒရယ္မူ" ကို လူေတြေရွ႕ ထုတ္မျပရဲၾကပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ၁၉၆၂ ခုေနာက္ပိုင္းေမြးတဲ့ လူငယ္လူလတ္ေတြ အဲဒီမူကို ျမင္ဖူး၊ ဖတ္ဖူးတဲ့သူ နည္းတယ္လို႕ထင္မိပါတယ္။ (စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္ဟာ ျပည္ေထာင္စုေန႕ ျဖစ္ေပၚလာရတဲ့ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကိုလည္း ကိုယ့္ျပည္သူေတြေရွ႕ ထုတ္မျပဝံ့ၾကပါဘူး။)
ဒါေၾကာင့္ ၂၄-၂-၁၉၆၂ ရက္ေန႕မွာ တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ားအားလံုးကိုယ္စား ( သူတို႕ရဲ႕ တရားဝင္ ကိုယ္စားလွယ္ ) ျပည္နယ္မ်ား ညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕ ဥကၠ႒၊ ဝန္ႀကီး သတိုးမဟာသေရစည္သူေစာခြန္ခ်ိဳ (ရွမ္း) က ႏိုင္ငံေတာ္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးႏု ေရွ႕ေမွာက္မွာ အင္မတန္ ယဥ္ေက်းေခ်ငံစြာ အဲဒီ "ဖက္ဒရယ္မူ" ကို စတင္တင္ျပခဲ့ျပီး ဗိုလ္ေနဝင္း အာဏာမသိမ္းခင္ တရက္အလို (၁-၃-၁၉၆၂ ) အထိ က်ေနာ္တို႕ ျမန္မာျပည္မွာ အဲဒီကိစၥနဲ႕ပတ္သက္လို႕ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း၊ ကယား ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႕ ပမညတဥကၠဌ ဝိဒူရသခင္ခ်စ္ေမာင္၊ ဖဆပလ (တည္ျမဲ) ဥကၠဌ ဦးဗေဆြတို႕ ဒီမိုကေရစီနည္းက်က် ဘယ္လိုေဆြးေႏြးေနခဲ့ၾကသလဲ ဆိုတာကို မူရင္းအတိုင္း ( ေခ်ာင္းဟန္႕သံ မပါတာကလြဲလို႕ ) ျပန္လည္ေဝမွ် ေပးလိုက္ပါတယ္။
ေမတၱာျဖင့္
ျပည္ေကာင္းေအာင္
........................................................................................................................................
အပိုင္း (၁) မွ ေကာက္ႏွဳတ္ခ်က္
“ျပည္မသားေတြ၊ ျပည္နယ္သားေတြ အားလံုး ႏိုင္ငံေရးသံေဝဂ ရၾကဖို႔အတြက္ က်ေနာ္(၁)ႏွစ္ေလာက္ တုန္းက ၾကည့္ခဲ့ရဖူးတဲ့ “ယမေနမယ္” ျပဇာတ္ကေလးကို က်ေနာ္ ဒီေနရာက တင္ျပလိုပါတယ္။ လူႀကီးမင္းမ်ားခင္ဗ်ား။ ေရွးတုန္းက ‘ဘရုတ္သုကၡတိုင္းျပည္’ ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီ ဘရုတ္သုကၡ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ‘ငါတေကာ’ နယ္က ‘ဒူလာဘို’၊ ‘ငါတဗိုလ္’နယ္က ‘အို ေလေလ့’၊ ‘ငါတလူ’နယ္က ‘ငတြတ္ႀကီး’၊ ‘ငါတမင္း’နယ္က ‘ေျဗာင္ေနာင့္ ေျဗာင္ေနာင္’၊ ‘ငါ့ျမင္း ငါစိုင္း’ နယ္က ‘ဘုရင္ ဘုေနာင္-တတ္ဗိန္’ဆိုတဲ့ ပညာသင္(၅)ဦးဟာ တကၠသိုလ္ ဆရာႀကီး ‘ဦးဂ်မ္းထိ’ ဆီမွာ ပညာသြားသင္ၾက ပါတယ္” ( ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု )
“က်ေနာ္မ်ားကလည္း ျပည္မရွိ ေနာင္ေတာ္ႀကီးမ်ားကို ရွင္းလင္းတင္ျပၾကတဲ့အခါ စိတ္ရွည္လက္ရွည္နဲ႔ မိမိၾကံဳေတြ႔ေနတဲ့ ၾကံဳေတြ႔ေနရပံုေတြကို တင္ျပၾကပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံလိုပါတယ္။ ျပည္နယ္မ်ားရဲ႕ ျပႆနာကို စဥ္းစားၾကတဲ့အခါမွာလည္း ‘ျပည္ေထာင္စု မျပိဳကြဲေရး၊ ျပည္ေထာင္စုႀကီး ညီၫြတ္ေရး’ ဆိုတဲ့ အေျခခံမူအေပၚမွာတည္ၿပီး စဥ္းစားၾကပါရန္ ေတာင္းပန္လိုပါတယ္” ( ျပည္နယ္မ်ားညီညြတ္ေရး အဖြဲ႕ ဥကၠ႒၊ ဝန္ႀကီးသတိုးမဟာသေရစည္သူ ေစာခြန္ခ်ိဳ )
ျပည္ေထာင္စု ၾကန္အင္လကၡဏာႏွင့္ ျပည့္စံုသည့္ ျပည္ေထာင္စု ျပဳျပင္ဖြဲ႔စည္းမွသာလွ်င္ အမ်ိဳးသား စည္းလံုးညီၫြတ္မႈႀကီး ခိုင္ျမဲမယ္၊ ျပည္ေထာင္စု ႀကီးလည္း တည္တန္႔မယ္လို႔ တထစ္ခ်ယံုၾကည္ၾက ပါတယ္။
က်ေနာ္မ်ား ဖက္ဒရယ္ေခၚတဲ့ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းရန္ အဆိုျပဳျခင္းဟာ လူမ်ိဳးေရးကို ႏိႈးဆြေပးျခင္း မဟုတ္ပါ။ (Confederation)ေခၚတဲ့ အလြန္ျမင့္မားတဲ့ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔ရန္ အေရးဆို ျခင္းလည္း မဟုတ္ပါ။ အမ်ိဳးသား စည္းလံုးညီၫြတ္မႈကို တကယ္ရယူႏုိင္ေသာ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ကို ဖြဲ႔စည္းျခင္းသာ မွန္ကန္သည္ဟု ယံုၾကည္ျခင္း ျဖစ္သည့္အတြက္ တင္ျပရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
က်ေနာ္မ်ား ဖက္ဒရယ္ေခၚတဲ့ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းရန္ အဆိုျပဳျခင္းဟာ လူမ်ိဳးေရးကို ႏိႈးဆြေပးျခင္း မဟုတ္ပါ။ (Confederation)ေခၚတဲ့ အလြန္ျမင့္မားတဲ့ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔ရန္ အေရးဆို ျခင္းလည္း မဟုတ္ပါ။ အမ်ိဳးသား စည္းလံုးညီၫြတ္မႈကို တကယ္ရယူႏုိင္ေသာ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ကို ဖြဲ႔စည္းျခင္းသာ မွန္ကန္သည္ဟု ယံုၾကည္ျခင္း ျဖစ္သည့္အတြက္ တင္ျပရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
( ကခ်င္ျပည္နယ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဒူးဝါးေဇာ္လြန္း )
“က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေနာင္ေတာ္ႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ ျပည္မေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားကို က်ေနာ္ အေလးအနက္ ေမတၱာရပ္ခံခ်င္တာက ေနာင္ေတာ္ေတြရဲ႕ သေဘာထားႀကီးမႈကို ထင္ရွား ေအာင္ျပၾကပါ။ ပညာရွိ သတိနဲ႔လည္း စဥ္းစားေဝဖန္ၾကပါ။ က်ေနာ္တို႔ ဝိုင္းဝန္းတည္ေဆာက္တဲ့ တုိင္းရင္းသား စည္းလံုး ညီၫြတ္မႈႀကီး မျပိဳကြဲေအာင္လည္း ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေတာ္မူၾကပါလို႔ ေလးနက္စြာ ေတာင္းပန္ ေျပာရင္း က်ေနာ္ နိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ပါတယ္” (ခ်င္းအထူးဝိေသသတိုင္း ကိုယ္စားလွယ္ မဟာသေရစည္သူ ကပၸတိန္မန္းတုံႏုန္း )
“ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ ညီအကို ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ က်ေနာ္တို႔ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္မူ တင္ျပ ေတာင္းဆိုတာဟာ ဗမာျပည္မအေပၚ အႏုိင္က်င့္လိုတဲ့သေဘာမ်ိဳး၊ အၾကပ္ကိုင္လိုတဲ့ သေဘာ မ်ိဳး၊ အခြင့္ထူး ပိုေတာင္းလိုတဲ့သေဘာမ်ိဳးနဲ႔ ေတာင္းဆိုခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ျပည္နယ္မ်ား ဟာ ျပည္မနဲ႔ တန္းတူမရွိ ျဖစ္ေနတာကို တန္းတူမႈရွိလာေအာင္ ေတာင္းဆိုေနၾကျခင္းသာ ျဖစ္ပါ တယ္။” ( ရွမ္းကိုယ္စားလွယ္ ဦးထြန္းျမင့္ )
“က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ေစတနာကို ဤမွ်နဲ႔ဘဲ သိေလာက္ပါၿပီ။ အမ်ိဳးသားညီၫြတ္ေရး၊ တရားမွ်တေရး၊ လြတ္လပ္ေရး၊ ညီမွ်ေရးကို အစြမ္းကုန္ ေပးစြမ္းႏိုင္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုႀကီး ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ဝိုင္းဝန္း ၿပီး ပါရမီအျပန္အလွန္ျဖည့္ၾကပါလို႔ ညီငယ္အေနျဖင့္ တိုက္တြန္းရင္း ခ်မ္းသာသုခအေပါင္းနဲ႔ ျပည္စံုၾက ပါေစဆိုတာ ဆုေတာင္းရင္း နိဂံုးခ်ဳပ္ပါရေစ” ( ကယားျပည္နယ္ ကိုယ္စားလွယ္ မဟာသေရစည္သူ ဦးစိန္ )
…………………………………………………………………………………………………………………….........
အပိုင္း ( ၂ )
၁၉၆၂ မတ္လ (၁) ရက္ေန႕တြင္ က်င္းပေသာ ေဆြးေႏြးပြဲ အစီအစဥ္ ႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ၪီးႏု၏ အဖြင့္အမွာစကား
မစခင္ ကြ်န္ေတာ္ စကား တခြန္းႏွစ္ခြန္းေလာက္ အစီရင္ခံခ်င္ပါတယ္။
အခု ကြ်န္ေတာ္တို႕ ႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ပြဲမွာ တာဝန္ခံ ကိုယ္စားလွယ္ အသီးသီး ေျပာၾကမဲ့ စကားေတြဟာ အင္မတန္ဘဲ အေရးႀကီးတဲ့ စကားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႕ စိတ္ကူးထားတာက ဒီေလာက္ အေရးၾကီးတဲ့ စကားေတြကို တေန႕ထဲ ျပြတ္သိပ္ၿပီး ေသာ့ၿပီး ေျပာလိုက္ျခင္း အားျဖင့္ အက်ိဳးရွိလိမ့္မယ္လို႕ ကြ်န္ေတာ္ မထင္ပါဘူး။
ဒီစကားေတြကို တေန႕ကို ႏွစ္ဦးစီေလာက္၊ အဲဒီလို ႏွစ္ရက္ သံုးရက္ခြဲျပီးေတာ့ ေျပာမယ္။ ျပီးေတာ့ ေျပာတဲ့ေန႕ေတြကိုလည္း ၾကားထဲမွာ ၅ ရက္စီေလာက္ ျခားျခားျပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႕ အခုလို ေပးသြားမယ္ဆိုလို႕ ရွိရင္ ေျပာသြားတဲ့ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ေတြကို နားေထာင္ေနတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ အသီးသီးကေရာ၊ တိုင္းျပည္ကေရာ အင္မတန္ ေလးေလးစားစား သူတို႕ ေလ့လာႏိုင္ဖို႕ အခ်ိန္ရလိမ့္မယ္လို႕ က်ြန္ေတာ္ ဒီလို ယံုၾကည္ပါတယ္။
အဲဒီလို ယံုၾကည္တဲ့ အတိုင္းပဲ ဒီကေန႕ ဆိုလို႕ရွိရင္ က်န္ေသးတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ ၅ ဦးကို တႀကိမ္ထဲ၊ တေန႕ထဲ၊ တခါထဲ အျပီးမေျပာလိုက္ေစဘဲနဲ႕ ကြ်န္ေတာ္ ကေန႕ “ပမညတ” ကိုယ္စားလွယ္၊ ျပီးတဲ့အခါက်လို႕ရွိရင္ “ဖဆပလ” ကိုယ္စားလွယ္ ( ၂ ) ဦးေျပာျပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ ဒီကေန႕ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲကို ခဏ ရုတ္သိမ္းထား ခ်င္ပါတယ္။
ျပီးတဲ့အခါက်လို႕ရွိရင္ျဖင့္ ၾကားမွာ ၅ ရက္ေပးျပီးတဲ့ေနာက္ မတ္လ ( ၇ )ရက္ေန႕က်ေတာ့မွ ( ၆ ) နာရီ အခ်န္မွာဘဲ က်ြန္ေတာ္တို႕ ဒီေနရာမွာ ျပန္ျပီးေတာ့ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲကို စတင္က်င္းပပါ့မယ္။
..............................................................................................................
ဖ.ဆ.ပ.လ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ( တည္ျမဲ) ကိုယ္စားလွယ္ ဦးဘေဆြ ၏ ေဆြးေႏြး တင္ျပခ်က္
သဘာပတိ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ေသြးခ်င္းသားခ်င္း ညီရင္းအကိုျဖစ္ၾကတဲ့ ညီေတာ္ ေနာင္ေတာ္အေပါင္းတို႔ခင္ဗ်ား။ ညီေတာ္ ေနာင္ေတာ္ အားလံုးႏွင့္ ယၡဳလို ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ေတြ႔ ဆံုေဆြးေႏြးခြင့္ရတဲ့အတြက္ က်ေနာ္ အထူးဘဲ ဝမ္းေျမာက္ပါတယ္။ ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ား ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲ က်င္းပရတဲ့အေၾကာင္းကေတာ့ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔စည္းပံုမူႀကီးကို စဥ္းစားရဖို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ နားလည္ပါတယ္။
အဂၤလိပ္ကိုလိုနီလက္ေအာက္ခံဘဝမွာ တကြဲတျပားစီျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ညီေတာ္ ေနာင္ေတာ္ေတြဟာ ပင္လံုညီလာခ့မွာ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ ျပန္လည္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ဆံုခြင့္ ရခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကိုယ္တိုင္ ဦးစီးေခါင္းေဆာင္ၿပီးေတာ့ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့အေျခခံဥပေဒ၊ ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္ေတြအားလံုး ေၾကေၾကညက္ ညက္ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ၿပီး အားလံုးသေဘာတူတညီတၫြတ္တည္း အတည္ျပဳခဲ့တဲ့အေျခခံဥပေဒ အဲဒီ အေျခခံဥပေဒရဲ႕အေျခခံမူႀကီးကို လြယ္လြယ္နဲ႔ျပင္ဆင္ရင္ မွားလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ့္ အေနနဲ႔ရိုးသားစြာ ယံုၾကည္မိပါတယ္။
အေျခခံဥပေဒရဲ႕အေျခခံမူႀကီးကို ေျပာင္းလဲဖို႔မလိုလားတာေၾကာင့္ ယၡဳလိုညီေတာ္ ေနာင္ေတာ္မ်ား ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးျခင္း ျပဳလုပ္ဖို႔မလိုဘူးလို႔ က်ေနာ္မဆိုလိုပါဘူး။ ထင္ျမင္ယူဆလြဲမွားမႈမ်ား၊ အဆင္မေျပမႈမ်ား အကယ္၍ ရွိရင္လည္း မိသားစုနည္းနဲ႔ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ခ်စ္ခ်စ္ၾကည္ၾကည္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၿပီးေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ အင္မတန္မွ အေရးႀကီးပါတယ္။ မိသားစုနည္းနဲ႔သာ က်ေနာ္တို႔ေျဖရွင္းရင္ က်ေနာ္တို႔ျပည္ေထာင္စုဗမာ ႏုိင္ငံအတြင္းမွာ မေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ ျပႆနာရယ္လို႔ မရွိဘူးလို႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ စြဲစြဲျမဲျမဲ ယံုၾကည္ပါတယ္။
ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ကရင္၊ မြန္၊ ရခိုင္၊ ရွမ္း၊ ဗမာေတြဟာ တေဆြတမ်ိဳးထဲျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုလိုေခတ္က နယ္ခ်ဲ႕တို႔ရဲ႕ ေသြးခြဲမႈေတြေၾကာင့္ ေဆြရင္းမ်ိဳးရင္းေတြျဖစ္ၾကေပမယ့္ နယ္ခ်ဲ႕တို႔က က်ေနာ္တို႔ကို တကြဲတျပားစီျဖစ္ေအာင္ ခြဲခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ေဆြမ်ိဳးသား ခ်င္းေတြဟာ လြတ္လပ္ေရးရတဲ့အခါမွာ ျပန္ၿပီးေတာ့ေပါင္းမိျပန္ေတာ့လည္း စိမ္းသလိုလိုျဖစ္ခဲ့ရျပန္ ပါတယ္။
အဲဒီလို ျပည္ေထာင္စုအသစ္ထူေထာင္ၿပီး ျပန္ေပါင္းခါစမွာ အထင္အျမင္လြဲမွားမႈ မ်ိဳးဆိုတာ အနည္းနဲ႔အမ်ားရွိတာ မထူးဆန္းပါဘူး။ ဒါဟာ ဓမၼတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေစ တနာသန္႔သန္႔မိသားစုစိတ္ေတြနဲ႔ အဲဒီအထင္အျမင္ လြဲမွားမႈေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္မယ္ဆိုတာ ကိုလည္း က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ရိုးရိုးသားသား ယံုၾကည္ပါတယ္။ ခုတက္ေရာက္လာတဲ့ ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ႀကီးေတြအားလံုးဟာ ဒီစိတ္ဓါတ္မ်ိဳးေတြ ရွိၿပီးသား ျဖစ္တယ္ဆိုတာ အထူး ေျပာဖို႔မလိုပါဘူး။ မိသားစုစိတ္ဓါတ္ရွိတဲ့လူေတြမ်ားလို႔သာ(၁၉၄၈)ခု ႏွစ္က က်ေနာ္တို႔ျပည္ေထာင္စုႀကီးျပိဳလဲဖို႔ လက္တလံုးသာလိုေတာ့တဲ့အေျခအေနဆိုးႀကီးကို ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္ေတြအားလံုး ယံုယံုၾကည္ၾကည္လက္တြဲၿပီး ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္နဲ႔ ရင္ဆိုင္ႏုိင္ခဲ့တဲ့ သာဓကဟာ အထင္အရွားရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အခုျဖစ္ေပၚေနတဲ့ျပႆနာ ေတြကိုလည္း ေခ်ာေခ်ာေမာေမာနဲ႔ျပည္လည္ေအာင္ အမွန္ေျဖရွင္းႏုိင္ရမယ္လို႔ က်ေနာ့္အ ေနနဲ႔ စြဲစြဲျမဲျမဲ ယံုၾကည္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ျပႆနာရပ္မ်ားကို ေျဖရွင္းတဲ့အခါမွာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ အေျခအေနနဲ႔ ကိုက္ညီေအာင္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အေျခအေနကိုသာ အဓိကၾကည့္ၿပီး ေျဖရွင္းသင့္တယ္လို႔လည္း က်ေနာ့္အေနနဲ႔ယံုၾကည္ပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကမၻာမွာရွိတဲ့ အျခားႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ျဖစ္ခဲ့ပ်က္ခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္အေတြ႔ အၾကံဳမ်ားကို က်ေနာ္တို႔ မေလ့လာရဘူးလားလို႔ ေမးစရာရွိပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အျခားႏုိင္ငံ အသီးသီးမွာ ျဖစ္ခဲ့ပ်က္ခဲ့တဲ့အျဖစ္အပ်က္ေတြ၊ အေတြ႔အၾကံဳေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ေလ့လာသံုးသပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေလ့လာသံုးသပ္ဖို႔လည္း ေကာင္းတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္ ရိုးရိုးသားသားေျပာလိုပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အျခားႏုိင္ငံေတာ္ေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ ေလ့လာၾကည့္ရမယ္။
ႏုိင္ငံအသီးသီးရဲ႕ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔စည္းပံုေတြဟာ ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ား သိၾကတဲ့အတိုင္းဘဲ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ႏွစ္မ်ိဳး ႏွစ္စားရွိတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ေတြ႔ရတယ္။ တမ်ိဳးကေတာ့ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ စည္းစည္းရံုးရံုးျဖစ္တဲ့ တျပည္ေထာင္စနစ္ျဖစ္ပါတယ္။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ က်ေနာ္ ဘြင္းဘြင္းဘဲ တင္ျပပါရေစ။ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ႏိုင္ငံေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ဗ်ံက်သမား ႏုိင္ငံသားမ်ိဳးေတြသာ အမ်ားစု ေနထိုင္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာ ခပ္မ်ားမ်ားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႀကီး ကို က်ေနာ္တို႔ၾကည့္ပါ။ ဥေရာပတိုက္ကလာတဲ့၊ ႏုိင္ငံတကာအရပ္ကလာတဲ့ ကူးေျပာင္းလာတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြ ခ်ည္းလိုလိုျဖစ္တာကို က်ေနာ္တို႔ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ဆီြဇာလန္ျပည္မွာဆိုရင္လည္း ျပင္သစ္၊ အီတလီနဲ႔ ဂ်ာမန္ႏုိင္ငံသားေတြဟာ မိမိတို႔ မူရင္းႏုိင္ငံေတြနဲ႔ခြဲခြါၿပီး ဗ်ံက်လိုျဖစ္ေနတာကို က်ေနာ္တို႔ေတြရပါလိမ့္မယ္။ ၾသစေၾတးလ်ား ျပည္ေထာင္စုဆိုရင္လည္း တကြၽန္းသမားေတြ၊ ဗ်ံက်သမားေတြက ထူေထာင္တဲ့ျပည္ေထာင္စုျဖစ္တယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ကေနဒါျပည္ေထာင္စုမွာရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံသားေတြဟာလည္း နယ္ခံတိုင္းရင္းသားေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ အဂၤလန္နဲ႔ျပင္သစ္က ေရၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာဆိုသလို ေျပာင္းလာၾကတဲ့ လူေတြဘဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္မ်ားက ေမးခ်င္ ေမးၾကပါလိမ့္မယ္။ “ဆိုဗီယက္ရုရွားနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ႏုိင္ငံ တခ်ိဳ႕မွာေကာ ဒီလို ဗ်ံက်ေတြနဲ႔ခ်ည္း ဖြဲ႔စည္းထားတာဘဲလား”လို႔ ေမးခ်င္ေမးၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒီအေမးမ်ိဳးသာေပၚလာရင္ က်ေနာ္ တိုတိုတုတ္တုတ္နဲ႔ဘဲ ေျဖပါရေစ။
ကြန္ျမဴနစ္ႏုိင္ငံေတြနဲ႔က်ေနာ္တို႔ဟာ ႏုိင္ငံေရးဦးစီးၾကိဳးကိုင္ မႈပံုစံခ်င္း မတူၾကပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီနည္းနဲ႔ သူတို႔လိုမလုပ္ႏုိင္တာေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔နဲ႔မတူ တမူထူးတဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ႏုိင္ငံကို အခုက်ေနာ္တို႔ကိစၥမွာ ထည့္ၿပီး မေျပာလိုပါဘူး။ ဒီေလာက္ဘဲ က်ေနာ္ေျဖလိုပါတယ္။
ေနာက္တခ်က္ကို ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားက ေမးခ်င္ေမးႏုိင္ပါေသးတယ္။ “ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ကရင္၊ မြန္၊ ကယား၊ ရခိုင္၊ ရွမ္း၊ ဗမာေတြဟာ ရာဇဝင္အရ တိုင္းရင္းသားေတြျဖစ္ တယ္။ ေဆြမ်ိဳးခ်င္း ရင္းျခာေတြျဖစ္တယ္။ ဘာေၾကာင့္ အဂၤလိပ္လက္မွ လြတ္ၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ႏုိင္ငံကိုထူေထာင္တဲ့အခါမွာ တျပည္ေထာင္စနစ္နဲ႔မဟုတ္ဘဲ ယၡဳလို ျပည္ေထာင္စုစနစ္နဲ႔ တည္ေထာင္ရသလဲ”လို႔ ေမးခ်င္ေမးႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ မိသားစုတေတြဟာ အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္လက္ေအာက္မွာ တကြဲတျပားစီေနခဲ့ရပါတယ္။ လူခ်င္းခြဲထားယံုသာမက စိတ္ဝမ္းကြဲေအာင္လည္း ေသြးခြဲခံခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔တေတြ ျပန္ေပါင္းထုပ္ၿပီး ႏိုင္ငံသစ္ကို ျပန္လည္တည္ေထာင္တဲ့အခါမွာ အစမွာ စိမ္းသလိုျဖစ္ေနခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ တျပည္ေထာင္စနစ္ကို က်ေနာ္တို႔ၾကိဳက္ခ်င္ေပမယ့္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္နဲ႔ အစပ်ိဳးခဲ့ရပါတယ္။ အိႏၵိယမွာလည္း က်ေနာ္တို႔ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဒီအတိုင္းဘဲ စၿပီးပ်ိဳးၿပီးေတာ့ ထူေထာင္ခဲ့ရတယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရတယ္။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ ကမၻာေပၚမွာ လက္ရွိရွိေနတဲ့ ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတာ္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္အေပၚ ျပည္တည္ခါစက ထားခဲ့ေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕သေဘာထားေတြဟာ အႀကီးအက်ယ္ေျပာင္းလဲလာတာကို က်ေနာ္တို႔ေတြ႔ရပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုအသြင္ကို ေဆာင္ထားရေပမယ့္ လက္ေတြ႔ အာဏာကိုခြဲေဝသံုးစြဲရတဲ့အခါမွာ တျပည္ေထာင္စနစ္ဖက္ကို အားသန္လာတာ က်ေနာ္တို႔ေတြရပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုစနစ္သမားေတြဟာ ဘာျဖစ္လို႔ သေဘာထားေျပာင္းလဲခဲ့ရသလဲ။ ျပည္ေထာင္စုေတြကို တည္ေထာင္ကာစမွာ လူေတြဟာ စိတ္ေနသေဘာထား က်ဥ္းက်ဥ္းေျမာင္းေျမာင္းနဲ႔ ငါ့ဟာမွ ငါ့ဟာဆိုတဲ့ အတၱဟိတသေဘာထားေတြနဲ႔ တိုင္းျပည္ တျပည္အေနနဲ႔ ရွိရွိသမွ်အာဏာေတြကို ျပည္နယ္ေတြက ခပ္မ်ားမ်ားခြဲယူခ်င္တဲ့ဟာ မထူးဆန္းပါဘူး။ လုပ္ရင္းလုပ္ရင္းလက္ေတြ႔က်ေတာ့ အဲဒီလို အာဏာေတြကို အစိပ္စိပ္အမႊာမႊာျဖစ္ေအာင္ ခြဲစိပ္ၿပီးေပးလိုက္ရျခင္းဟာ ျပည္ေထာင္စုတခုလံုးကို ျခံဳငံုၿပီးေတာ့ တာဝန္ယူရတဲ့ ဗဟိုအစိုးရအဖို႔ အင္အားခ်ိနဲ႔ၿပီး ျပည္ေထာင္စုတခုလံုးရဲ႕ ကာကြယ္ေရးကို တိုးတက္ေကာင္း မြန္ခိုင္ခန္႔စိတ္ခ်ရေအာင္လည္း မလုပ္ႏိုင္၊ စီးပြားေရးကိုလည္း တိုးတက္ ဖြံ႔ျဖိဳးေအာင္မလုပ္ႏုိင္၊ အျခားလူမႈေရးေတြကိုလည္း အင္တိုက္အားတုိက္မလုပ္ႏုိင္ဘဲ၊ တိုင္းျပည္သာ ေအာက္တန္းက် ေနာက္တန္းက်ႏုိင္ငံဘဝကို ေလွ်ာ့က်ဆင္းသြားေနတာကိုေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ တိုင္းျပည္ကို တေန႔တျခား ေရနဲ႔ငါးလိုျဖစ္သြားမွာ ေၾကာက္လာရပါတယ္။ ‘ဖိုးသူေတာ္လဲေတာ့ ေတာင္ေဝွးမထူႏိုင္’ ဆိုသလို ျဖစ္သြားမွာ ေၾကာက္လာရပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုအသြင္ကို ေဆာင္ထားရေပမယ့္ တျပည္ေထာင္စနစ္ ခပ္ဆန္ဆန္ ျဖစ္ေအာင္ ျပည္နယ္ေတြက ျပည္ေထာင္စုဗဟိုအစိုးရကို အာဏာေတြ တစတစနဲ႔ေျပာင္းလဲေပးလာရတာကို ေတြ႔ေနရပါတယ္။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ ျပည္ေထာင္စုစနစ္မွာလည္း ေယဘူယ်အားျဖင့္ မူ(၂)မူရွိပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စု ဗဟိုအစိုးရရဲ႕အာဏာေတြကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ၿပီး ျပည္ နယ္ေတြကို ၾကြင္းက်န္တဲ့အာဏာေတြ ေပးထားတဲ့မူက တမူ၊ ျပည္နယ္အာဏာေတြကို အကန္႔အသတ္နဲ႔ျပဌာန္းထားၿပီးေတာ့ ျပည္ေထာင္စုဗဟိုအစိုးရကို အေတာမသတ္ ၾကြင္းက်န္ တဲ့အာဏာေတြ ေပးထားတဲ့မူက တမူ။ အဲဒီလို ေယဘူယ်အားျဖင့္ မူ(၂)မူရွိပါတယ္။ ပထမမူအရဆိုရင္ ဗဟိုအစိုးရက အားနည္းၿပီး ျပည္နယ္အစိုးရေတြက အာဏာပိုရွိပါတယ္။ ဒုတိယမူအရဆိုရင္ ျပည္နယ္အစိုးရေတြက အားနည္းၿပီး ျပည္ေထာင္စုတခုလံုးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ဗဟိုအစိုးရက အင္အားေတာင့္တင္းျခင္းရွိပါတယ္။
ယေန႔ကမၻာေပၚမွာရွိရွိသမွ် ျပည္ေထာင္စုစနစ္ႏုိင္ငံေတာ္ေတြကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့ အခါမွာ ပထမျပည္ေထာင္စု အမ်ိဳးအစားက ဒုတိယျပည္ေထာင္စုအမ်ိဳးအစားဘက္ကို အေျခခံဥပေဒျပင္တဲ့နည္း၊ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္မ်ားရဲ႕ စီရင္ဆံုးျဖတ္ေပးတဲ့နည္း၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း အစဥ္အလာနည္းေတြနဲ႔ သိသိသာသာႀကီးေျပာင္းလဲလာတာကိုေတြ႔ရပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုႀကီးတခုလံုး အင္အားေတာင့္တင္းေအာင္ ျပည္ေထာင္စုဗဟိုအစိုးရကိုသာ အင္အား ျဖည့္တင္းေပးေနတဲ့အခ်ိန္အခါျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ဟာကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ အဲဒါဟာ လူေတြ အျမင္မွန္ရလာၿပီး တကမၻာလံုးက လက္ခံေျပာင္းလဲလာတဲ့ မွန္ကန္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုလမ္းစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ ခုေခတ္ဟာ ႏုိင္ငံတိုင္းက တမ်ိဳးသားလံုးစီးပြား ဥစၥာတိုးတက္ေရးနဲ႔ တမ်ိဳးသားလံုးရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို အဓိကဦးစားေပးေနရတဲ့ေခတ္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ တျပည္ေထာင္စနစ္ျဖစ္ရရင္လည္း ျဖစ္ရမယ္၊ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ျဖစ္ရရင္လည္း ျပည္ေထာင္စုဗဟိုအစိုးရက ထိထိေရာက္ေရာက္အလုပ္လုပ္ျဖစ္ေအာင္ ျပည္နယ္မ်ားက လို လိုခ်င္ခ်င္နဲ႔ ဗဟိုအစိုးရကို အင္အားျဖည့္တင္းေပးေနရတဲ့ေခတ္ျဖစ္ပါတယ္။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ ျပည္ေထာင္စုဗမာႏိုင္ငံရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုနဲ႔ ပတ္သက္၍ ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္တခ်ိဳ႕က ဗမာျပည္မကို အျခားျပည္နယ္မ်ားနည္းတူ ျပည္နယ္တခုအျဖစ္ ဖြဲ႔စည္းပါလားလို႔ အၾကံေပးထားတာေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီအၾကံေပးခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္၍ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕သေဘာထားကို က်ေနာ္ တင္ျပလိုပါတယ္။
ဗမာျပည္မကို ျပည္နယ္ဖြဲ႔စည္းဖို႔သဘာဝက်တယ္လို႔ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က ဖြဲ႔စည္း ဖို႔ ၾကည္ၾကည္ျဖဴျဖဴလက္ခံခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗမာျပည္မကို ျပည္နယ္တခုအေနနဲ႔ မထူ ေထာင္ေစဘဲ ျပည္ေထာင္စုဗဟိုအစိုးရလက္ေအာက္မွာ လက္ရွိ အေျခခံဥပေဒအရ တိုက္ရိုက္ သိမ္းပိုက္ထားပါ။ ဗမာျပည္မဟာ ေရေျမအေနအထားအရ သဘာဝအေလ်ာက္ အျခား ျပည္နယ္ေတြထက္ ပိုမိုတိုးတက္ဖြံ႔ျဖိဳးေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အလိုမွာ ႏုိင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုရဲ႕အလိုဆႏၵနဲ႔ အတူတူဘဲျဖစ္ပါတယ္။ တႀကိမ္က ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုေျပာတာကေတာ့ “လူတဦးတေယာက္ဟာ ေျခ၊လက္ အစရွိတဲ့ ကိုယ္အဂၤါရပ္ေတြဟာ အခ်ိဳးက်က်တိုးတက္မွ ၾကည့္လို႔လွမယ္။ ထိုနည္းတူ ျပည္ေထာင္စုမွာလည္း ေဒသအားလံုး ညီတူညီမွ်တိုးတက္ႏိုင္မွ တင့္တယ္လွပႏုိင္မယ္” ဆိုတဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီရည္ရြယ္ခ်က္အရ ျပည္နယ္ေတြ တိုးတက္မႈရွိၿပီး ျပည္နယ္ေတြထက္ တိုးတက္မႈရွိၿပီးျဖစ္တဲ့ ဗမာျပည္မက က်န္ျပည္နယ္အားလံုးရဲ႕ တိုးတက္မႈကိုပါ ပါဝင္တာဝန္ယူေစသင့္တယ္လို႔ ယူဆတာေၾကာင့္ ဗမာျပည္မကို ျပည္နယ္ဖြဲ႔ေရး မေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ညီေတာ္ ေနာင္ေတာ္တို႔ခင္ဗ်ား။ ထူးျခားတဲ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕အေျခအေနအရ ဗမာျပည္မကို ျပည္နယ္မလုပ္ခဲ့တာ မွန္ကန္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ယူဆပါတယ္။ အကယ္၍ ဗမာျပည္မကိုသာ ျပည္နယ္ေပးမိရင္ ျပည္ေထာင္စုဗမာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနဟာ တမ်ိဳးတဖံုေျပာင္း လဲသြားစရာရွိပါတယ္။ ဗမာျပည္မကလည္း “ငါဟာ ျပည္နယ္တခုဘဲ”ဆိုၿပီးေတာ့ အျခား ျပည္နယ္ေတြရဲ႕ထူေထာင္ေရးကို တာဝန္ယူခ်င္မွယူပါလိမ့္မယ္။ “ဗမာျပည္နယ္မွ ဗမာျပည္နယ္”ဆိုတဲ့ က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့ စိတ္ဓါတ္ေတြေပၚလာၿပီး ရွိရွိသမွ် မိမိအင္အားကို အျခားျပည္ နယ္ေတြအတြက္ ေဝမွ်မသံုးဘဲ ဗမာျပည္နယ္တခုထဲမွာသာ အလံုးစံုဖိသံုးခ်င္ သံုးလာပါလိမ့္မယ္။
ျပည္ေထာင္စုဗမာႏုိင္ငံေတာ္ဗဟိုအစိုးရကိုေပးထားတဲ့အာဏာေတြဟာ အခုလိုရွိခ်င္မွ လည္း ရွိပါလိမ့္မယ္။ အျခားျပည္နယ္ေတြက ေတာင္းလာသလို ဗမာျပည္နယ္ကလည္း အာဏာေတြကို ေတာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ လက္ရွိအေျခခံဥပေဒရဲ႕ တတိယဇယားမွာပါတဲ့ ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ျပည္နယ္ကို ခြဲျခားေပးထားတဲ့ ဥပေဒျပဳစာရင္း ေတြဟာလည္း ခုအတိုင္း ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီလိုသာျဖစ္သြားရင္ ျပည္ေထာင္စုဗမာႏုိင္ငံရဲ႕ ဗဟိုအစိုးရဟာ အလြန္ အင္အားခ်ိနဲ႔တဲ့ ရုပ္ျပဟန္ျပအစိုးရသာ ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ ဗမာျပည္နယ္သာ သူ႔သဘာဝ ဝတၳဳပစၥည္း၊ သူ႔အခြန္အေကာက္ေတြနဲ႔သူ၊ သူ႔ထူေထာင္ေရးအတြက္သူ လိႈင္လိႈင္ႀကီး သံုးစြဲ ႏိုင္ၿပီးေတာ့ တျခားေဒသေတြမွာေတာ့ အဂၤလိပ္ေခတ္တုန္းကလို နစ္နာေနမွာ စိုးရိမ္ရပါ တယ္။ ျပည္ေထာင္စုႀကီးဟာလည္း ၾကာရင္ ဝါးအစည္းေျပသလို ျပိဳကြဲယိုင္လဲသြားမွာလည္း စိုးရိမ္မိပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဗမာျပည္မကို ျပည္နယ္ဖြဲ႔စည္းခြင့္ မေပးခဲ့တာဟာ အလြန္မွန္ကန္တယ္၊ သဘာဝက်တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ယံုၾကည္ပါတယ္။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို အစပ်ိဳးခဲ့တဲ့ ကို လိုနီျပည္နယ္(၁၃)ျပည္နယ္ဟာ “ငါ့ဟာမွ ငါ့ဟာ၊ ငါ့ေဒသသာ အခ်ဳပ္အခ်ာျဖစ္ရမယ္၊ ငါ့ေဒသ လုပ္ခ်င္တိုင္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္လုပ္ရမွ ေကာင္းမယ္”ဆိုတဲ့ သေဘာနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႀကီးကို စတင္ထူေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုအခါ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုႏုိင္ငံမွာ အေျခအေနအရ အေမရိကန္သမတႀကီးကို သူ႔သက္တမ္း(၄)ႏွစ္အတြင္း မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အာဏာရွင္ဆန္ဆန္ျဖစ္ေအာင္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္လာပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ျပည္နယ္ေတြဟာ ျပယုဂ္သေဘာဘဲ ရွိေတာ့တယ္။ အေမရိကန္သမတထံမွာသာ အာဏာအမ်ားဆံုးထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ေလ်ာ့ရိ ေလ်ာ့ရဲ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ဘဝမွ လက္ေတြ႔မွာ ဗဟိုက တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ခ်ဳပ္ကိုင္ႏုိင္တဲ့ တျပည္ေထာင္စနစ္ဆန္ဆန္ ျဖစ္လာတာေတြ႔ရပါတယ္။ ကမၻာေပၚရွိ ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံ အသီးသီးက သိသိသာသာႀကီး ယၡဳအခါ ေျပာင္းလဲေနပါတယ္။ ေခတ္ကို ဆန္႔က်င္ၿပီး ေခတ္ကို ေနာက္ျပန္ မဆြဲသင့္ေတာ့ပါဘူး။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံကို ၿဗိတိသွ်ဓနသဟာယ ျဖစ္ေအာင္လည္း က်ေနာ္တို႔ စိတ္မကူးထိုက္ပါဘူး။ ၿဗိတိသွ်ဓနသဟာယႏိုင္ငံေတြဟာ ပထမမွာ ကိုလိုနီ၊ ၿပီးေတာ့ ဒိုင္အာခီ၊ ၿပီးေတာ့ ဒိုမီနီယံ၊ ၿပီးေတာ့ ကိုယ့္မင္း ကိုယ့္ခ်င္း လံုးဝ လြတ္လပ္တဲ့ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ တစတစနဲ႔ အစည္းေျပကုန္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ျပည္ေထာင္စုျမန္ မာႏိုင္ငံဟာလည္း ၿဗိတိသွ်ဓနသဟာယႏိုင္ငံနဲ႔မတူပါဘူး။ ၿဗိတိသွ်ဓနသဟာယဆိုတာဟာ နယ္ခ်ဲ႕ၿပီး ထူေထာင္ခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေတြကို စုစည္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။ အခ်င္းခ်င္းလည္း လူစိမ္း တရံစာေတြလို ဆက္ဆံၾကပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံကေတာ့ ေသြးခ်င္း သားခ်င္းေတြ စိတ္တူသေဘာတူနဲ႔ သဘာဝအေလ်ာက္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ က် ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံကို ႏုိင္ငံတခုအေနနဲ႔တည္ျမဲေအာင္ အင္အားတေန႔တျခား ပိုမိုတိုးတက္ေတာင့္ တင္းေအာင္သာ က်ေနာ္တို႔ေရွ႔ရႈသင့္ပါတယ္။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံနဲ႔က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံ မတူတဲ့ အခ်က္တခ်က္ကို က်ေနာ္ ထပ္ၿပီး တင္ျပလိုပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကိုၾကည့္ရင္ အဲဒီ ျပည္ေထာင္စုထဲမွာရွိတဲ့ ျပည္နယ္ေတြဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ နယ္ေျမဧရိယာအက်ယ္အဝန္းအရ မတိမ္းမယိမ္းျဖစ္တာေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ျပည္ေထာင္စုဗမာႏုိင္ငံမွာက်ေတာ့ ဒီလိုမဟုတ္ပါဘူး။ ျပည္နယ္တခုနဲ႔တခုဟာ နယ္ေျမဧရိယာအက်ယ္အဝန္းခ်င္းေရာ၊ လူဦးေရခ်င္းေရာ အင္မတန္ကြာျခားပါတယ္။ ႀကီးတဲ့ျပည္နယ္က သိပ္ႀကီးၿပီး ေသးငယ္တဲ့ျပည္နယ္က အလြန္မွ ေသးငယ္ပါတယ္။ အဲဒါဟာ ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္ရသလဲဆိုရင္ ျပည္ေထာင္စုဗမာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပည္နယ္ဖြဲ႔စည္းပံုဖြဲ႔စည္းနည္းဟာ အေမရိကန္လို ေဒသအလိုက္မဟုတ္ဘဲ လူမ်ိဳးစုအလိုက္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့တာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို နယ္ေျမေဒသ အေလ်ာက္ နယ္ေျမေဒသအက်ယ္ အဝန္းခ်င္းလည္း ကြာျခား၊ လူဦးေရခ်င္းလည္း ကြာျခားတာေၾကာင့္ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္ဖြဲ႔ စည္းဖို႔ အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲခဲ့တဲ့အခါမွာ ျပည္နယ္တိုင္းကို အမတ္ဦးေရ ညီတူညီမွ် မေပး ႏုိင္ခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီအခ်က္ကို တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္မွာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကဖူးတဲ့ ညီေတာ္ ေနာင္ေတာ္တိုင္း အသိျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူဦးေရအရ ရသင့္ရထိုက္တာထက္ ျပည္ နယ္ေတြအတြက္ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္အမတ္ဦးေရကို ပိုမိုၿပီး သတ္မွတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ထူးျခားတဲ့ က်ေနာ္တို႔ အေျခအေနအရ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္မွာ ျပည္နယ္အားလံုးက ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္တဲ့အမတ္ဦးေရဟာ ျပည္မက ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္တဲ့ အမတ္ဦးေရထက္ ခုခ်ိန္မွာလည္း ပိုေနတာ ေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အတြက္ ကမၻာ့အစဥ္အလာအရဆိုရင္ လူဦးေရအခ်ိဳးအစားအလိုက္ အမတ္ဦးေရကို အတိအက် သတ္မွတ္ေပးေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ျပည္ေထာင္စုဗမာႏုိင္ငံမွာေတာ့ ဒီအစဥ္အလာအတိုင္း အတိအက် မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ ျပည္နယ္ေတြကို အခြင့္အေရးပိုေပးလိုတဲ့သေဘာနဲ႔ ျပည္နယ္ေတြက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွာ သာမန္ရသင့္ရထိုက္တဲ့အမတ္ဦးေရထက္ ပိုရေအာင္ သတ္မွတ္ေပးခဲ့တာ အထင္အရွား ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီထူးျခားခ်က္ေတြဟာလည္း အျခားျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံ ေတြနဲ႔မတူပါဘူး။ ထူးျခားတဲ့ ျပည္ေထာင္စုဗမာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနအရ စီစဥ္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ ေနာက္ ထူးျခားတဲ့ အခ်က္တခ်က္ကေတာ့ အေျခခံဥပေဒက ျပည္ေထာင္စုဗမာႏိုင္ငံရဲ႕ ဗဟိုအစိုးရအဖြဲ႔မွာ ျပည္နယ္ေတြကိုကိုယ္စားျပဳတဲ့ဝန္ႀကီးေတြ ပါဝင္ခြင့္ေပးထားပါတယ္။ ကမၻာ့ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံမ်ားရဲ႕ အေျခခံဥပေဒကို က် ေနာ္တို႔ ေလ့လာၾကည့္တဲ့ အခါမွာ ဘယ္ျပည္ေထာင္စုမွာမွ ျပည္နယ္ေတြကို ဒီလိုအခြင့္အ ေရး မေပးခဲ့ပါဘူး။ ျပည္ေထာင္စုဗမာႏုိင္ငံမွာသာ ထူးျခားတဲ့အေျခအေနအရ ဗဟိုအစိုးရ အဖြဲ႔ထဲမွာ ျပည္နယ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကို ပါဝင္ေစတဲ့ အခြင့္အေရးမ်ားေပးထားတာရွိပါ တယ္။ လက္ရွိအေျခခံဥပေဒအရ ျပည္နယ္ဥကၠ႒တို႔ဟာ အလိုအေလ်ာက္ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္အတြက္သာ တာဝန္ခံရတဲ့ဝန္ႀကီး၊ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္ေတြအတြက္ တာဝန္ခံရ တဲ့ဝန္ႀကီးျဖစ္ၿပီး ျပည္ေထာင္စုဗဟိုအစိုးရ အဖြဲ႔ဝင္ဝန္ႀကီးလည္း ျဖစ္ရပါမယ္။
က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ထူးျခားတဲ့အေျခအေနအရ အဲဒီလို ထူးျခားတဲ့အစီအစဥ္ေတြ လုပ္တာဟာ က်ေနာ္တို႔ ၾကိဳက္ပါတယ္။ အဲဒီအစီအစဥ္ေတြကို မျပင္ထိုက္ဘူးလို႔လည္း က်ေနာ္တို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က အဲဒီအစီအစဥ္ေတြ မမွန္ဘူး၊ လက္ေတြ႔မွာ အခက္အခဲရွိတယ္၊ ၿပီးေတာ့ ကဲဘိနက္အစိုးရအဖြဲ႔တခု အေနနဲ႔ ရွိသင့္ရွိထိုက္တဲ့ စုေပါင္းတာဝန္ယူမႈကို လည္း ဖ်က္ရာေရာက္တယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုယူဆၿပီး ျပည္နယ္ဥကၠ႒မ်ားကို ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႔မွာ မပါဝင္ေစခ်င္ၾကပါဘူး။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ အေျခခံဥပေဒကို ေရးဆြဲခဲ့စဥ္အခါက ကဲဘိနက္ အစိုးရအဖြဲ႔တခုအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္တခ်က္ဟာ စုေပါင္းတာဝန္ယူမႈျဖစ္တယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔သိခဲ့ပါတယ္။ ျပည္နယ္ဥကၠ႒ျဖစ္တဲ့သူဟာ ျပည္ေထာင္စုဗဟိုအစိုးရကို ဖြဲ႔ စည္းခြင့္ရတဲ့ပါတီနဲ႔ ပါတီတူခ်င္းျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္မယ္ဆိုတာကိုလည္း က်ေနာ္သိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပည္နယ္ေတြကို ျပည္ေထာင္စုဗဟိုအစိုးရရဲ႕ တာဝန္ဝတၱရားတို႔အျပင္ အခြင့္အေရးပါ ေပးခ်င္ရင္၊ ၿပီးေတာ့ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးလည္း ျဖစ္ေစခ်င္ရင္ ဒီနည္းကလြဲၿပီး တျခားနည္းလည္းမရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္တို႔ ရိုးရိုးသားသားယံုၾကည္ပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီစနစ္ေၾကာင့္ အလိုအေလ်ာက္ကြဲျပားေနတဲ့ ျပည္နယ္ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ျပည္မပါတီမ်ားကို ဆက္ဆံသလို မဆက္ဆံသင့္ပါဘူး။ ကမၻာ့ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီမ်ားရဲ႕ စုေပါင္းတာဝန္ယူမႈကို တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ဆုပ္ကိုင္လိုက္နာဖို႔ က်ေနာ္တို႔အတြက္ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ မိသားစုစိတ္ဓါတ္နဲ႔ ျပည္နယ္မ်ားကိုလိုက္ေလ်ာသင့္ပါတယ္။ စုေပါင္းတာ ဝန္ယူမႈကို နာခ်င္နာပါေစ၊ အနာခံၿပီး လိုက္ေလ်ာသင့္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အေျခခံဥပေဒကို မျပင္ဘဲ၊ (Convention) တနည္းအားျဖင့္ သေဘာတူထံုးတမ္းတခုကို က်ေနာ္တို႔တီထြင္ၿပီး လုပ္ရင္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဥပမာ ပါတီခ်င္းမတူတဲ့ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးေတြကို အခ်ိဳ႕ကိစၥမွာ မိမိသေဘာဆႏၵအေလ်ာက္ အစည္းအေဝးက ဖယ္ေပးတဲ့နည္းျဖစ္ေစ၊ ႏုိင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္သူက ၾကိဳတင္ေမတၱာရပ္ခံၿပီး ေရွာင္ခိုင္းတဲ့နည္းျဖစ္ေစ လုပ္စမ္းၾကည့္ဖို႔ေကာင္းပါတယ္။ အစိုးရရဲ႕ အဓိက လ်ိဳ႔ဝွက္ခ်က္မ်ားဟာ ကာကြယ္ေရး၊ ဘ႑ာေရးနဲ႔ စီးပြားေရး အေျပာင္းအလဲႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့အေရးေတြသာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥမ်ိဳးမွာ သိကၡာသမာဓိ ရွိသူတိုင္း ႏႈတ္လံုၾကမွာအမွန္ပါဘဲ။ ဝန္ႀကီးေစတနာရွိသူတိုင္း ႏႈတ္လံုၾကရမယ့္တာဝန္၊ တိုင္းျပည္ကို သစၥာရွိရမယ့္တာဝန္မ်ားကို သိရွိမယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ယံုၾကည္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဒီကိစၥမွာ သိပ္မစိုးရိမ္ပါဘူး။ က်ေနာ္ေျပာခဲ့တဲ့ သေဘာတူစာတမ္းကိုသာ စမ္းၾကည့္ေစလိုပါတယ္။ ျပည္နယ္ဥကၠ႒မ်ားကို ျပည္နယ္ေကာင္စီက လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရြးခ်ယ္ေပးတာကို ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ အဖြဲ႔ဝင္ဝန္ႀကီးအျဖစ္နဲ႔ လက္ခံသင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ရိုးရိုးသားသားယံုၾကည္ပါတယ္။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ ‘ျပည္နယ္တနယ္မွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး မႏိုင္မနင္း ကေမာက္ကမျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဗဟိုအစိုးရက ယံုၾကည္ပါက၊ ျပည္နယ္မ်ားဆိုင္ရာ အထက္ လႊတ္ေတာ္ကလည္း သေဘာတူမယ္ဆိုရင္ သမတက ျပည္နယ္တနယ္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို မိမိ ရဲ႕လက္ေအာက္သို႔ တိုက္ရိုက္သိမ္းသြင္းထားရွိႏိုင္တယ္။ ျပည္နယ္မ်ားကိုေပးထားတဲ့ ဘယ္ဘာသာရပ္အတြက္မဆို ဥပေဒကိုလည္း ျပဳႏုိင္တယ္’လို႔ အိႏၵိယအေျခခံဥပေဒမွာ ျပဌာန္းထားတာရွိပါတယ္။ အဲဒီအေျခခံဥပေဒျပဌာန္းခ်က္အရ (ကယ္ရီလာ)ဆိုတဲ့ျပည္နယ္ရဲ႕ အာဏာကို အိႏၵိယဗဟိုအစိုးရက ဝင္သိမ္းခဲ့ဖူးပါတယ္။ အိႏၵိယျပည္မွာက်င့္သံုးခဲ့တဲ့ ဒီနည္း ခပ္ဆန္ဆန္ျဖစ္တဲ့ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္ကို အခ်ိဳ႕ ဗမာျပည္မွာလည္း လုပ္ခ်င္ေနတာ က်ေနာ္တို႔ေတြ႔ရပါတယ္။
ဒီဥပေဒမ်ိဳးကို က်ေနာ္တို႔ဗမာျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံမွာ မလုပ္သင့္ပါဘူး။ အက်ိဳးျဖစ္ မွာထက္ အက်ိဳးယုတ္ဖို႔ ပိုမ်ားပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္တို႔အခ်င္းခ်င္းလည္း သံသယပိုျဖစ္လာ ၿပီးေတာ့ စိတ္ဝမ္းပိုကြဲသြားမွာ က်ေနာ္ အင္မတန္မွ စိုးရိမ္မိပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုဗဟိုအစိုးရက ျပည္နယ္အစိုးရမ်ားကို အျမဲၿခိမ္းေျခာက္ႏုိင္သလိုျဖစ္သြားတာ မေကာင္းပါဘူး။ မိသားစု စိတ္ဓါတ္ကို ထိခိုက္မွာ က်ေနာ္ အလြန္ဘဲ ေၾကာက္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ လက္ရွိအေျခခံ ဥပေဒပုဒ္မ(၉၄)ကိုဘဲ လက္ရွိအတိုင္း ဆက္ထားဖို႔ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔လိုလားပါတယ္။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒအရ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ လူမ်ိဳးစု လႊတ္ေတာ္ရယ္လို႔ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္စနစ္ကို က်ေနာ္တို႔ လက္ ခံထားပါတယ္။ အဲဒီလႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ကို အာဏာေပးပံုေပးနည္းမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ကို ခန္႔ထားတဲ့ကိစၥ၊ ေငြေရးေၾကးေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သက္ဆိုင္တဲ့အဆိုမ်ားကို ျပဳႏုိင္တဲ့ကိစၥ၊ အဲဒီကိစၥႏွစ္ရပ္ကလြဲရင္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ရဲ႕ က်န္အာဏာအားလံုးဟာ အတူတူဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာရွိတဲ့ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္စနစ္ကိုလက္ခံထားတဲ့ႏုိင္ငံေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါမွာ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္အနက္ တျပည္လံုးမဲဆႏၵရွင္အားလံုးကို လူဦးေရအလိုက္ အညီအမွ်ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုသာ ဒီအာဏာမ်ား အပ္ႏွင္းထားတာ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီမူဟာ ကမၻာကလက္ခံထားတဲ့ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီမူျဖစ္ပါတယ္။
ဘ႑ာေရးအာဏာကို အမ်ားျပည္သူလူထုအားလံုးက တင္ေျမွာက္ထားတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုသာ လႊဲအပ္တာဟာ မူအမွန္ဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ပါလီမန္ကိုတာဝန္ခံတဲ့အစိုးရအ ဖြဲ႔မ်ားရွိတဲ့ တိုင္းျပည္မွာ ဒီနည္းကလြဲၿပီး တျခား လိုက္နာက်င့္သံုးရန္နည္းမရွိပါဘူး။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကို ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကသာ ခန္႔ရေပမယ့္ အျခားႏုိင္ငံမ်ားလို က်ေနာ္တို႔ျပည္နယ္ေတြက အခြင့္ေရးမဆံုးရံႈးပါဘူး။ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးမ်ားဟာလည္း အေျခခံဥပေဒအရ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရအဖြဲ႔ထဲမွာ အလိုအေလ်ာက္ပါဝင္ခြင့္ေပးထားတာရွိပါတယ္။ အျခား ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံမ်ားမွာ ျပည္နယ္မ်ားကို ဒီအခြင့္အေရးမ်ိဳး ေပးမထားပါဘူးဆိုတာကိုလည္း ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္တို႔အသိဘဲျဖစ္ပါတယ္။
ညီေတာ္ ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ နိဂံုးမခ်ဳပ္မီ အခ်က္အလက္ အနည္းငယ္ကို ဆက္ၿပီး တင္ျပလိုပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လက္ရွိျပည္ေထာင္စုမူဟာ မွန္ကန္သလား”ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို က် ေနာ္ ေျဖခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျပည္ေထာင္စုဗမာႏုိင္ငံေတာ္ အေျခခံဥပေဒကို အတည္ျပဳခဲ့ တဲ့ (၁၉၄၈)ခု ဇႏၷဝါရီလ(၄)ရက္ေန႔ထိ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံဟာ အထင္အရွား တည္ရွိခဲ့ပါေသးတယ္။ က်ေနာ္တို႔အခုလို ျပည္ေထာင္စုေခတ္၊ စုစည္းတဲ့ေခတ္ရတဲ့ေနရာမွာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ၊ အဓမၼမႈ လံုးဝမပါခဲ့ပါဘူး။ အားလံုးသေဘာတူဖြဲ႔စည္းခဲ့တာဟာ ဘယ္သူမွ မျငင္းႏိုင္ပါဘူး။
ျပည္ေထာင္စုေတြရဲ႕ထံုးတမ္းစဥ္လာေတြနဲ႔အညီ(၁)ျပည္ေထာင္စုတာဝန္ယူရမယ့္ လုပ္ငန္း ဘာသာနဲ႔ (၂)ျပည္နယ္မ်ားနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းဘာသာရပ္မ်ားကို အေျခခံဥပေဒမွာ ခြဲျခားသတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဒိအျပင္ ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ျပည္နယ္ေတြဟာ ဥပေဒအရ ေပးထားတဲ့ အာဏာမ်ားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အျငင္းပြားမႈရွိလာရင္ အေျခခံဥပေဒနဲ႔အညီ အဓိပၸါယ္ရွင္း လင္းေပးမယ့္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ကိုလည္း ဖြဲ႔စည္းထားပါတယ္။ အဲဒီအဂၤါရပ္ေတြဟာ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္တခုရဲ႕ အဓိကအဂၤါရပ္ေတြဘဲျဖစ္ပါတယ္။ တကမၻာလံုးမွာရွိတဲ့ အေျခခံဥ ပေဒပါရဂူအားလံုးက သတ္မွတ္ထားတဲ့ အဂၤါ(၅)ရပ္စလံုးနဲ႔ ကိုက္ညီတာေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ ျပည္ေထာင္စုဗမာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ဟာ စစ္စစ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ က်ေနာ္ အတိအလင္းေျပာလိုပါတယ္။
ၾကြင္းက်န္အာဏာမ်ားကို ျပည္ေထာင္စုမွာထားသင့္သလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ျပည္ နယ္ေတြမွာ ထားသင့္သလား’ဆိုတာဟာ ျပည္ေထာင္စုတခုနဲ႔တခု မတူၾကပါဘူး။ သက္ ဆိုင္ရာျပည္ေထာင္စုက မိမိရဲ႕အေျခအေနအရ ထားခ်င္ရာမွာ ထားႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါဟာ ကမၻာေက်ာ္ ႏိုင္ငံေရးပါရဂူ၊ ဥပေဒေရးရာပါရဂူအားလံုးရဲ႕ တူညီတဲ့အျမင္ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ ေထာင္စုႀကီးကို အင္အားေတာင့္တင္း ေစခ်င္ရင္၊ ၿပီးေတာ့ ျပည္ေထာင္စုတည္ေထာင္မႈကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ေဆာင္ရြက္ေစခ်င္ရင္ အဲဒီအာဏာကို ျပည္ေထာင္စုအစိုးရထံမွာသာ ထားရပါမယ္။ ျပည္ေထာင္စုႀကီးကို ေလ်ာ့ေလ်ာ့လ်ဲလ်ဲျဖစ္ေစခ်င္ရင္ အဲဒီအာဏာကို ျပည္နယ္ေတြမွာ ထားရပါမယ္။ ၾကိဳက္ရာကို မိမိတို႔တိုင္းျပည္အေျခအေနအရ လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုမူကို မပ်က္ႏုိင္ပါဘူး။ ၾကြင္းက်န္အာ ဏာမ်ားကို ဗဟိုအစိုးရ၊ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရမွာ ထားရင္လည္း ျပည္ေထာင္စုစစ္ပါတယ္။ ၾကြင္းက်န္အာဏဏာမ်ားကို ျပည္နယ္မ်ားမွာ ထားရင္လည္း ျပည္ေထာင္စုစစ္ပါတယ္။ ၾကြင္းက်န္အာဏာမ်ားကို ဗဟိုအစိုးရ၊ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရမွာ ထားမိတာ ေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုအဂၤါခ်ိဳ႕ယြင္းသြားၿပီဆိုတာမ်ိဳး က်ေနာ္တို႔ မၾကားဖူးပါဘူး။ အခုမွ အထူးအဆန္း ၾကားေနရပါတယ္။ က်ေနာ့္သေဘာကေတာ့ ေလ်ာ့ေလ်ာ့လ်ဲလ်ဲ ခ်ိခ်ိနဲ႔နဲ႔ ျပည္ေထာင္စု ဗမာ ႏုိင္ငံမ်ိဳး မျဖစ္ေစလိုပါဘူး။ ေတာင့္တင္းခိုင္မာတဲ့ ျပည္ေထာင္စုဗမာႏိုင္ငံမ်ိဳးသာ ျမင္လိုပါတယ္။
ညီေတာ္ ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲထြက္ႏိုင္တဲ့အခြင့္အေရးအေၾကာင္းကိုလည္း အနည္းငယ္ ေျပာလိုပါတယ္။ အဲဒီအခြင့္အေရးကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႀကီး တည္ေဆာက္စက လက္ခံခဲ့ေပမယ့္ ခုအခါ ေခတ္မမွီေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီ မူမမွန္တဲ့ သေဘာတရားကို လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း (၁ဝဝ)ေက်ာ္ေလာက္ကတည္းက အေမရိကန္သမတႀကီး အီဘရာဟန္လင္ကြန္းဟာ ခြဲထြက္ေရး ဝါဒါကို တိုက္ဖ်က္သူျဖစ္ပါတယ္။ စစ္အႀကီးအက်ယ္ တိုက္ၿပီး တိုက္ဖ်က္ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီလို မူမမွန္ တဲ့ခြဲထြက္ေရးဝါဒကို တိုက္ဖ်က္ခဲ့တာေၾကာင့္ အီဘရာဟန္လင္ကြန္းဟာ ရာဇဝင္ေက်ာ္ပုဂၢိဳလ္ႀကီး အျဖစ္ျဖင့္ ကမၻာက အသိအမွတ္ျပဳျခင္း ခံေနရပါတယ္။
က်ေနာ္အခုလိုတင္ျပေနျခင္းဟာ အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲစဥ္က အတည္ျပဳခဲ့တဲ့မူတခုကို ဖ်က္ပစ္ရမယ္ လို႔ ေတာင္းဆိုေနျခင္းမဟုတ္ပါဘူး။ ျပည္တည္ခါစက ေပးၿပီးသားအခြင့္အေရးေတြကို မူအားျဖင့္ ဘယ္အခြင့္အေရးကိုမွ မရုတ္သိမ္းထိုက္ဘူးလို က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ အလ်ဥ္းသင့္လို႔သာ က်ေနာ္ထည့္ေျပာေနတာကို အထင္အျမင္မမွားေစလိုပါဘူး။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ က်ေနာ္တို႔ဟာ မိသားစုမ်ားအေနနဲ႔ ျပန္လည္ လက္တြဲၿပီး လုပ္ကိုင္ ခြင့္ ရခဲ့တာဟာ (၁၄)ႏွစ္ခန္႔ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို ေပါင္းသင္းလုပ္ကိုင္ခဲ့တဲ့ ေနရာမွာ အထင္အျမင္ အယူအဆလြဲမွၷးမႈေတြလည္း ရွိသင့္သေလာက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ အထင္အျမင္ လြဲမွားမႈေတြကို က်ေနာ္တင္ျပခဲ့တဲ့အတိုင္းဘဲ က်ေနာ္တို႔တေတြဟာ မိသားစု နည္းနဲ႔သာေျဖရွင္းရင္ မေျပလည္ႏုိင္ တဲ့ျပႆနာဆိုလို႔ ရွိမယ္လို႔ က်ေနာ္မထင္ပါဘူး။ အ လုပ္လုပ္ခဲ့ ၾကတဲ့အခါမွာ အမွားေတြလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။ အခ်င္းခ်င္းဆက္ဆံပံုဆက္ဆံနည္း ေတြမမွန္ကန္တာ၊ ညံ့ဖ်င္းတာ၊ မယဥ္ပါး မလိမၼာ တာေတြလည္း ရွိသေလာက္ ရွိမွာပါဘဲ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို လိမၼာေရးျခား မရွိတဲ့၊ တိုင္းရင္းသား ညီရင္းအကိုလို မဆက္ဆံတတ္တဲ့ ‘ငါးခံုးမ’ေတြေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ျပည္ေထာင္စု ႀကီးဟာ မေမွာက္ သင့္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ တေတြ မိသားစုစိတ္ဓါတ္ေတြ နဲ႔နည္းလမ္းရွာေဖြၿပီး ‘ေျခမ မေကာင္း ေျခမ’ ဆိုသလို မေကာင္း သူေတြကို သြန္သင္သင့္တာ သြန္သင္၊ ဆံုးမသင့္တာ ဆံုးမ၊ အေရးယူ သင့္တာ အေရးယူသြားရင္ ျပည္ေထာင္စုအတြင္းမွာ အထင္အျမင္ လြဲမွားမႈေတြလည္း ပေပ်ာက္သြား မယ္လို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ ‘ေဝးတသက္သက္၊ နီးတက်က္က်က္’ဆိုသလို တအူတံုဆင္း တျပည္ ေထာင္တြင္းမွာဘဲလဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တက်က္က်က္ျဖစ္တာေၾကာင့္ က်ေနာ္ အစမွာေတာ့ စိတ္ထိခိုက္ စိတ္ဆင္းရဲမိ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲသလိုျဖစ္ရတာဟာ လူသားတို႔ရဲ႕ ဓမၼတာမို႔ မိသားစုအခ်င္းခ်င္း တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ သည္းခံၿပီးေတာ့ ၾကင္ၾကင္နာနာနဲ႔သာ ေပၚလာတဲ့ တက်က္က်က္ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းၾကရင္မေျပလည္စရာအေၾကာင္းမရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ခဲ့ပါတယ္။
ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား။ က်ေနာ္တို႔ျပည္နယ္အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ မတိုးတက္မဖြံ႔ျဖိဳးဘဲ ေအာက္တန္းေနာက္တန္း က်ေနသလို ဗမာျပည္မွ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာလည္း အလြန္ေအာက္တန္း ေနာက္တန္းက်ေနပါေသးတယ္။ အဲဒီ ေအာက္တန္း ေနာက္တန္းက်ၿပီး မဖြံျဖိဳးေသးတဲ့ေနရာ ေဒသ အားလံုးကို က်န္ေဒသအားလံုးနဲ႔ ညီတူတိုးတက္လာေအာင္ က်ေနာ္တို႔ အေသအလဲအဆင္းရဲခံၿပီး ၾကိဳးစားၾကဖို႔လိုပါေသးတယ္။ က်ေနာ္တို႔ လက္တြဲၿပီး ၾကိဳး စားၾကရင္ မေအာင္ျမင္ႏိုင္စရာအေၾကာင္း ဘာမွမရွိပါဘူး။ အခုအခါ ျပႆနာေတြ အလြန္ မ်ားေနေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔တေတြဟာ ေသြးခ်င္း သားခ်င္း ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားအေနျဖင့္ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ခ်စ္ခ်စ္ၾကည္ၾကည္ စည္းစည္းရံုးရံုးနဲ႔သာ ေျဖရွင္းၾကဖို႔လိုပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အထင္အျမင္လြဲမွားေနတဲ့ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းတဲ့အခါမွာ ျပည္ ေထာင္စုဗမာႏုိင္ငံ ေတာ္ႀကီးကို အင္အားခ်ိနဲ႔သြားေအာင္ မျပဳမိေစဖို႔ တျပည္ေထာင္စုလံုး အင္အားေတာင့္တင္းေရး၊ တျပည္ေထာင္စုလံုးရဲ႕စီးပြား ပိုမိုေတာင့္တင္းေရး၊ ျပည္ေထာင္စုသူ/ျပည္ေထာင္စုသား အားလံုး အတြက္ တရားမွ်တေရး၊ ျပည္ေထာင္စုႀကီး မျပိဳကြဲေရးနဲ႔ လြတ္လပ္ေသာ ျပည္ေထာင္စု ဗမာ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး တည္တန္႔ခိုင္ျမဲေရးကိုေတာ့ ေရွ႔ရႈၿပီး ေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ လိုတယ္ဆိုတာကိုဘဲ က်ေနာ္ ေလးေလးနက္နက္တင္ျပရင္း နိဂံုးခ်ဳပ္ပါတယ္။ ။
( ၾသဘာသံမ်ား )
………………………………………………………………………………………………………………………..
ကိုးကား။ ။ ျပည္ေထာင္စု စစ္စစ္မူ ( ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲ ေနထိုင္ေရး ဝါဒမွသည္ စစ္မွန္ေသာ ျပည္ေထာင္စု စနစ္ဆီသို႕၊ စာစဥ္ - ၉ )
ထုတ္ေဝသူ - ေဒါက္တာ ဆလိုင္း လ်န္မွဳန္း ဆာေခါင္း
UNDP Press, Chiang Mai, Thailand, 2005
