( ဟိုေရာက္ သည္ေရာက္ အလႅာပစကား။ ။ က်ေနာ္ ဤ “ေကာင္းတာေတြကို ယူေသာ္ မေကာင္းေလာ့” စီးရီစ္းကို အနည္းဆံုး အမွတ္စဥ္ ( ၁၀ ) ေလာက္အထိ ေရးမည္ဟု မူလက စိတ္ကူးထားခဲ့ပါသည္။ ထိုသို႕ ေရး ခ်င္သည္မွာ က်ေနာ္က “ျမန္မာျပည္မွာ ေဟာဒီလိုျဖစ္ေနပါတယ္ဗ်ိဳ႕။ အဲဒီလိုျဖစ္ေနတာ ဘာေကာင္းသလဲဗ်ာ” လို႕ ေျပာတာေလာက္ထက္ “အဲဒီလိုျဖစ္ေနတာကို ေဟာဒီလိုလုပ္ရင္ေကာင္းမလား ညီကို ေမာင္ႏွမတို႕” ဟုအၾကံျပဳတာက ပို၍အသံုးက်မည္ဟု ထင္မိေသာေၾကာင့္ တေၾကာင္း ပါပါသည္။ ထို႕ျပင္ ကိုယ့္မိတ္ေဆြေတြကိုလည္း ကိုယ့္ႏိုင္ငံ ေကာင္းတဲ့လမ္းေၾကာင္း ေပၚမွာ ေလွ်ာက္လွမ္းဖို႕ တာစူ၊ ႏိုင္ငံတကာကို လွမ္းေမွ်ာ္ၾကည့္ေနခ်ိန္မွာ ကိုယ္က ဘာမွ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ သြားမကူညီႏိုင္လွ်င္ေတာင္ မိမိ ျပည္ပတိုင္းျပည္ေတြကိုေရာက္ေနလို႕ သိလာတဲ့ သူတို႕ ဆီက “အလြယ္နည္း” “အေကာင္းနည္း” ေတြကို အခ်င္းခ်င္းဖလွယ္၊ တေယာက္တလက္ အေကာင္းတြန္း တြန္းၾကေစခ်င္သျဖင့္ ကိုယ္တိုင္ စလုပ္ၾကည့္သည့္ သေဘာျဖစ္ပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ေျပာရလွ်င္ ဥာဏ္ရည္ မနိမ့္ၾကေသာ အျပည္ျပည္ အရပ္ရပ္က က်ေနာ္တို႕ ညီကိုေမာင္ႏွမ ေတြကို “Pessimism ေလာက္မွာခ်ည္းပဲ ရပ္မေနၾကပါႏွင့္။ Let’s build up sustainable better foundations required for an ethical/ moral/ intelligent open society in our motherland in the view of constructive optimism” ဟု တိုက္တြန္းလိုေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ( ျမန္မာလို ေရးလိုက္လွ်င္ ဆရာလုပ္ခ်င္သည့္ေလသံ ထင္းေနႏိုင္ေသာေၾကာင့္ tone ေလွ်ာ့ထားတာသာ ျဖစ္ပါသည္ း))
က်ေနာ္ ဟိုတေန႕က ဖဘေပၚမွာတစံုတေယာက္က “NLD ပါတီက ၄၃ ေနရာႏိုင္လည္း အလကားပဲ၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကိုျပင္မယ္လို႕ ေျပာေနတာလည္း ပါးစပ္ပါလို႕ ေျပာေနတာပဲ။ ၂၀၁၅ မွာ ၇၅% ႏိုင္ရင္ေတာင္မွ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို ျပင္ႏိုင္လိမ့္မွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု ပညာရွင္ဂိုက္မ်ိဳးႏွင့္ ဆန္းစစ္ျပထားေသာ post တခုကို ဖတ္မိပါသည္။ က်ေနာ့္အျမင္မွာ “ဒါဟာအလကားပဲ” ဟုသူထင္ေနလွ်င္ ဒါထက္ပိုေကာင္းေသာ လက္ေတြ႕က် သည့္အစီအမံ/ အၾကံျပဳခ်က္တခုကို NLD ( ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ) ႏွင့္ က်ေနာ္တို႕အား သူေျပာျပႏိုင္ရ ပါမည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဥဏ္ရည္ၾကီးသည့္၊ ႏွလံုးျမတ္သည့္ မိခင္တဦးပမာ အားကိုးတၾကီးႏွင့္ တစံုတရာ အၾကံျပဳၾကသည္ကို က်ေနာ္လည္း ၾကားခ်င္ပါသည္။ ဒါေပမဲ့ အခုထိေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ကို ရန္သူပမာအျငွိဳးတၾကီးႏွင့္ ရန္ျပဳၾကသည့္ post ေတြႏွင့္ ( တခ်ိဳ႕လူေတြက ပိုလြန္းရန္ေကာဟု အျမင္ကတ္ေလာက္ေအာင္ ) ခ်ီးက်ဴးၾကည္ညိဳၾကသည့္ post ေတြကိုသာ ေတြ႕ေနရပါေသးသည္။ အျပဳသေဘာျဖင့္ ႏွိဳင္းႏွိဳင္းခ်ိန္ခ်ိန္၊ အေၾကာင္းသင့္၊ အက်ိဳးသင့္ တစံုတရာ အၾကံျပဳေသာ post မ်ိဳး သိပ္မေတြ႕မိဖူးေသးပါ။ ဆက္ရေသာ္ ထိုပိုစ့္ထဲမွာ “ထို႕ေၾကာင့္ NLD ဘာလုပ္သင့္တာလဲ” ဟု ထိုသူ က အဆိုျပဳခ်က္တခုခုကို တိတိက်က် ဘာမွအၾကံမျပဳထားပါ။ ထို႕ေၾကာင့္ထိုသူကို တတ္ေယာင္ကားလုပ္ခ်င္တဲ့ ၄ ေပေလာက္ သာ ျမင့္ေသာ လူစဥ္မမီသည့္ ဂ်ပု တေယာက္အျဖစ္သာ က်ေနာ္ ျမင္မိေလသည္။ ကိစၥရပ္ တခုကို ယခုထက္ ဘယ္လို ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ႏိုင္ေသးသည္ဟု မညႊန္ျပႏိုင္ပါဘဲႏွင့္ သူတပါးကို ဆရာ မလုပ္သင့္ဟု ထင္ပါသည္။ သူေျပာသလိုသာဆိုလွ်င္ ဘာမွ ျဖစ္လာမည္ မဟုတ္သျဖင့္ ဘာမွမလုပ္ဘဲ ထိုင္ ေနၾကရံုသာရွိေလသည္။ က်ေနာ္က “ထို႕ေၾကာင့္ ဒါကိုလုပ္သင့္သည္” ဟု recommendation မေပးႏိုင္ေသာ ဘယ္ပညာရွင္၏ စာတမ္း ကိုမွ ေတာင္ read-worthy ျဖစ္သည္ မထင္လွေခ်။ ပညာရွင္ဆိုလွ်င္ A better strategy to a better outcome ကို က်ေနာ္တို႕လူျပိန္းေတြကို လမ္းညႊန္ ျပႏိုင္ရပါမည္။ ထို႕အတူ ပညာရွင္မဟုတ္ေစကာမူ တစံုတေယာက္က သူေကာင္းသည္လို႕ ထင္မိတာကို ဘာေၾကာင့္ ပိုေကာင္းသည္ထင္ေၾကာင္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာျပႏိုင္လွ်င္ ေရးသူက လည္း ေရးထိုက္၊ ဖတ္သူကလည္း ဖတ္ၾကည့္ထိုက္သည္ဟု ထင္မိပါသည္။ သေဘာတူ တာ မတူတာက တကိစၥေပ။ ထို႕ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႕တေတြ ဖဘမွာ တစံုတရာ အေၾကာင္းသင့္၊ အက်ိဳးသင့္ ေျပာျဖစ္ၾကလွ်င္ ယင္းသို႕ ေျပာၾကဆိုၾကျခင္းသည္ အက်ိဳးမဲ့၊ အခ်ည္းႏွီး၊ အလကားထိုင္ပြားေနျခင္း ဟု က်ေနာ္ကေတာ့ မထင္မိပါ။ ဥပမာ၊ က်ေနာ္ Tag ေလ့ရွိေသာ၊ က်ေနာ့္ကို Tag ေလ့ရွိေသာ friends list ထဲမွာ ျမန္မာျပည္က ( အျငိမ္းစား စစ္အရာရွိၾကီး ျဖစ္ဟန္ရွိသူ ) လက္ရွိ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္တဦးလည္း ပါဝင္ေနသည္ကို က်ေနာ္ မေန႕ကမွ သိပါသည္။ ဤ ဖဘ ကြန္ရက္ထဲမွာ ထိုသို႕ အလႊာစံုမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ပါဝင္ ေနၾကပါသည္။ က်ေနာ္တို႕ ေျပာၾက ဆိုၾကတာေတြထဲမွာ တိုင္းျပည္ အတြက္ ထားသည့္ ေစတနာေတြ တကယ္ပါခဲ့ရိုးမွန္လွ်င္ ထိုေစတနာကို ျမင္သူကျမင္ျပီး၊ ယူသံုးၾကည့္သူကလည္း သံုးၾကည့္ၾကပါလိမ့္မည္။ ဤသို႕ျဖင့္ ယခင္က ခက္ေနေသာ ကိစၥရပ္မ်ား လြယ္ကူသက္သာ လာခဲ့လွ်င္ ျဖစ္ေစ၊ ေစာင္းေနေသာ အရာတခု ျပန္လည္တည့္မတ္လာခဲ့လွ်င္ ျဖစ္ေစ က်ေနာ္တို႕တေတြ ( ပြားေနၾကတာ ျဖစ္လွ်င္ပင္ ) ပြားရက်ိဳးနပ္သည္ဟုသာ ဆိုရေပေတာ့မည္။ Facebook သည္ middle-class Myanmar community အတြက္ The most powerful and rapidly-inspirational citizen journalism တရပ္ျဖစ္လာ ခဲ့ျပီဟု က်ေနာ္ ( ကိုယ့္သေဘာႏွင့္ကိုယ္ ) ထင္ပါသည္။ ပညာရွင္တို႕၏ attitude research ေတြ၊ ဘာေတြ ေတာ့ မေတြ႕မိေသးပါ။ ေနာင္အခါ က်ေနာ္တို႕တိုင္းျပည္က တကၠသိုလ္ေတြ၊ သတင္းစာတိုက္ေတြ၊ လူမွဳေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြက သည္ စစ္တမ္းေကာက္သည့္အလုပ္ကို လုပ္လာၾကလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္မိပါသည္။
အေမရိကန္စာေရးဆရာ Henry David Thoreau ၏ လက္ဦးဆရာ၊ American Transcendentalism ၏ ေျပာေရးဆိုခြင္ရွိသူ Ralph Waldo Emerson က “လူသည္ အမွန္တရားကိုသိဖို႕ သင္ယူေနစရာမလို၊ ေမြးရာပါဗီဇအားျဖင့္ သိျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ အလင္းေရာင္ကို သိဖို႕ တကူးတကန္႕ သင္ယူေနစရာ မလိုသကဲ့သို႕တည္း” ဟု ေရးဖူပါသည္။ So learned people, Emerson concluded, enjoyed no special advantage in pursuing truth. All persons can glimpse the truth by simply trusting the promptings of their hearts. ဟုလည္းဆိုပါသည္။ က်ေနာ္လည္း နဂိုကပင္ အဲသည္လို ယံုၾကည္သူျဖစ္၍ ဤ series ကို ေရးခ်င္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သို႕ရာတြင္ ယခု က်ေနာ္ မွန္းထားသေလာက္၊ ( ၁၀ ) ပုဒ္ေလာက္ထိ ေရးႏိုင္မည္ မထင္ေတာ့ပါ။ ယခု စာသင္ရာသီ ( spring semester ) တြင္ က်ေနာ္ “State and Local Government” ႏွင့္ “Peace and Conflict” ဆိုေသာ Political Science ႏွစ္ဘာသာကို ယူထားမိရာ သည္ျမိဳ႕၏ current political/ social issue တခုခုအေပၚအေျခခံလွ်က္ Field Reports, Case Study ႏွင့္ Class Project စတာေတြကို လုပ္ရမည္ဟု ဆိုပါသည္။ State and Local Government ဘာသာရပ္အတြက္ Class Study လုပ္ထားေသာ ေက်ာင္းသားေဟာင္း တေယာက္၏စာတမ္းကို ဆရာက ေက်ာင္းသားတိုင္းကို လက္ဆင့္ကမ္းၾကည့္ရွဳေစရာ Senator, Company Executive, Mayor တို႕ႏွင့္ Interview လုပ္ထားျပီး A-4 ႏွင့္ ( ၁၈ ) မ်က္ႏွာခန္႕ ရွိသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ Field Report အတြက္လည္း City Council Meeting စသည့္ လူထုႏွင့္အစိုးရ ဆက္ႏြယ္ေနသည့္ အစည္းအေဝးေတြကို သြားတက္ျပီး ျမင္ရသည့္ ျမင္ကြင္း/အေတြ႕အၾကံဳကို ေရးျပထား ၾကတာကို ေတြ႕ပါသည္။ က်ေနာ့္ အဂၤလိပ္စာမွာ ဖလန္းဖလန္း ထႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေကာင္းလွသည္ မဟုတ္ သျဖင့္ နည္းနည္းေတာ့ စိတ္ေလးေနမိပါသည္။ ထိုသို႕ demanding and time-consuming ျဖစ္လွသည့္ ေက်ာင္းစာတဖက္ႏွင့္မို႕ ဤ Post ကိုေရးျပီး၊ ေနာက္ထပ္ ၂ လေလာက္ သည္ series ကို ထပ္ေရးႏိုင္ဖြယ္ မရွိေၾကာင္း အသိေပးလိုက္ရပါသည္။ )
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၏ လူမွဳဖူလံုေရးစနစ္ ( Social Security )
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာ သမၼတ Franklin D. Roosevelt ( ပထမသက္တမ္း ) လက္ထက္ ၁၉၃၅ ခု ဩဂုတ္လ ၁၄ ရက္ေန႕မွာ President's Committee on Economic Security က မူၾကမ္းေရးဆြဲခဲ့တဲ့ The Social Security Act ကို သမၼတက လက္မွတ္ေရးထိုးျပီး အတည္ ျပဳခဲ့တယ္လို႕ သိရပါတယ္။ အေမရိကမွာ ၁၉၃၀ တဝိုက္ စီးပြားပ်က္ကပ္ ဆိုက္ေတာ့ senior citizens ( ၆၅ ႏွစ္အထက္ သက္ၾကီး ရြယ္အိုေတြ ) ရဲ႕ ၅၀% ေလာက္အထိ ဆင္းရဲမြဲေတမွဳ စံႏွဳန္းေအာက္ကို ေရာက္သြားတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အကူအညီ လိုအပ္တဲ့သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြလို အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ ဘဝအာမခံခ်က္နဲ႕ လံုျခံဳမွဳကို ေပးဖို႕ ဒီအက္ ဥပေဒကို ျပဌာန္းခဲ့တာလို႕ သိရပါတယ္။ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ဒီဥပေဒထဲကို Medicare, Medicaid နဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့ ျပဌာန္းခ်က္ေတြကို ထည့္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီအက္ဥပေဒအရ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ( Social Security Administration ) ဟာ ေမရီလင္းျပည္နယ္ ေဘာလ္တီမိုးျမိဳ႕ ( Woodlawn ) မွာ ႒ာနခ်ဳပ္ရွိျပီး လူမွဳဖူလံုေရး ( social welfare ) နဲ႕ လူမွဳဘဝအာမခံ ( social insurance ) လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကို အဓိကအားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။ ဒီ အက္ဥပေဒကို အၾကိမ္ၾကိမ္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ခဲ့ျပီး ယခုအခါမွာေတာ့ ဒီအက္ဥေဒအရ အျငိမ္းစားမ်ား ( retirees )၊ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ား ( senior citizens )၊ မသန္စြမ္းသူမ်ား ( the disabled )၊ အလုပ္လက္မဲ့မ်ား ( the unemployed )၊ မုဆိုးမႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ား ( widows and children ) စတဲ့ အကူအညီ လိုအပ္သူမ်ား ကို ေထာက္ပံ့ၾကည့္ရွဳတဲ့ ႒ာနၾကီးတခု ျဖစ္လာပါတယ္။
Social Security is a social insurance program that is primarily funded through dedicated payroll taxes called Federal Insurance Contributions Act tax (FICA). လို႕ ဆိုတဲ့အတြက္ ဒီ႒ာနၾကီးဟာ အေမရိကတခြင္လံုးက အလုပ္လုပ္တဲ့လူတိုင္း ( အစိုးရ / ပုဂၢလိက ) ဆီက လစာထုတ္ေပးစဥ္ FICA ဥပေဒအရ အလုပ္သမားေတြနဲ႕ အလုပ္ရွင္ဆီက ရတဲ့ အခြန္ေငြေတြနဲ့ လည္ပတ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္ အစိုးရက Subsidise ( အရွဳံးခံ ေထာက္ပံ ) တာ ရွိမရွိေတာ့ က်ေနာ္ ေသခ်ာ မသိပါ။ ဒီ Social Security ဌာနဟာ U.S မွာ အၾကီးဆံုး လူမွဳဘဝ အာမခံစနစ္ျဖစ္ျပီး ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ အစိုးရ အသံုးစရိတ္ရဲ႕ ၃၇% နဲ႕ ျပည္တြင္းထုတ္ကုန္တန္ဖိုး ( Gross Domestic Product: GDP ) စုစုေပါင္း ရဲ႕ ၇% ရွိခဲ့တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ေအာက္ပါစာရင္းက ဒီ Social Security Administration ရဲ႕ ႏွစ္အလိုက္ အသံုးစရိတ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ခုႏွစ္ - ခံစားသူဦးေရ - ေဒၚလာ ..
1937 – 53,236 – $1,278,000
1938 – 213,670 – $10,478,000
1939 – 174,839 – $13,896,000
1940 – 222,488 – $35,000,000
1950 – 3,477,243 – $961,000,000
1960 – 14,844,589 – $11,245,000,000
1970 – 26,228,629 – $31,863,000,000
1980 – 35,584,955 – $120,511,000,000
1990 – 39,832,125 – $247,796,000,000
1995 – 43,387,259 – $332,553,000,000
1996 – 43,736,836 – $347,088,000,000
1997 – 43,971,086 – $361,970,000,000
1998 – 44,245,731 – $374,990,000,000
1999 – 44,595,624 – $385,768,000,000
2000 – 45,414,794 – $407,644,000,000
2001 – 45,877,506 – $431,949,000,000
2002 – 46,444,317 – $453,746,000,000
2003 – 47,038,486 – $470,778,000,000
2004 – 47,687,693 – $493,263,000,000
2005 – 48,434,436 – $520,748,000,000
2006 – 49,122,624 – $546,238,000,000
2007 – 49,864,838 – $584,939,000,000
2008 – 50,898,244 – $615,344,000,000
( အဲဒီေတာ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ Social Security benefits ခံစားသူ ဦးေရသန္း ( ၅၀ ) ေက်ာ္ ရွိျပီး၊ သံုးစြဲရေငြ ေပါင္းက ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၆ သိန္းေက်ာ္ ရွိခဲ့တာကို ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႕ ကိန္းဂဏန္း ေတြက ဒီကေန http://en.wikipedia.org/wiki/Social_Security_%28United_States%29 ကိုးကားထား တာပါ။ ) အခု Website ေတြကို မကိုးကားေတာ့ဘဲ က်ေနာ့္ လက္ေတြ႕ အေတြ႕အၾကံဳကိုပဲ အရပ္ေျပာ ေျပာျပပါေတာ့မယ္။ )
SSN ( Social Security Number )
ဒီနံပါတ္ကို ၁၂၃ - ၄၅ - ၆၇၈၉ ပံုစံနဲ႕ေရးေလ့ရွိၾကျပီး အေမရိကမွာ တရားဝင္ ေနထိုင္သူတို႕ရဲ႕ ဂဏန္း ( ၉ ) လံုးပါ ကိုယ္ပိုင္နံပါတ္ ( သို႕မဟုတ္ ) မွတ္ပံုတင္နံပါတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ SSN card ရဖို႕အတြက္ Permanent Resident ျဖစ္ဖို႕မလိုဘဲ US ကို legally ဝင္လာဖို႕ပဲလိုပါတယ္။ ေက်ာင္းတက္ရင္၊ အလုပ္လုပ္ရင္၊ Foodstamp ( ျပည္နယ္အစိုးရမွ ေထာက္ပံ့က်ခံေသာ အစားအစာဝယ္ယူခြင့္ကဒ္ျပား) ေလွ်ာက္ခ်င္ရင္၊ medical insuarance ေလွ်ာက္ခ်င္ရင္ ဒီ SSN နံပါတ္ လိုအပ္ပါတယ္။ Mexicans ေတြဟာ ထိုင္းႏိုင္ငံထဲကို က်ေနာ္တို႕ ျမန္မာေတြ ခိုးဝင္သြားတတ္ၾကသလို illegal migrants ေတြအျဖစ္နဲ႕ U.S ကို ဝင္ေရာက္လာၾကသူေတြ မ်ားလို႕ သူတို႕မွာ ဒီနံပါတ္ မရွိတတ္ၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႕ဟာ အေပၚမွာေျပာခဲ့တဲ့ ( တရားဝင္ေရာက္လာ သူတို႕ရတဲ့ ) Foodstamp ရခြင့္၊ ေဆးကုသခြင့္၊ တရားဝင္ အလုပ္လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ ပညာသင္ၾကားခြင့္ေတြ ဆံုးရွံဳးေကာင္း ဆံုးရွဳံးေနႏိုင္ပါတယ္။ က်ေနာ္ ဆက္စပ္ေတြးၾကည့္မိတာသာ ျဖစ္ျပီး ေသခ်ာမသိပါ။ သူတို႕က စပိန္စကားေျပာၾကျပီး စပိန္ဘာသာစကားဟာ အေမရိကမွာဒုတိယရံုးသံုးဘာသာစကားတခုသဖြယ္ အသံုးတြင္ က်ယ္လွပါတယ္။ ၂၀၅၀ ေလာက္မွာ သူတို႕ ဦးေရက အခု ဒုတိယအမ်ားဆံုး အမည္းလူဦးေရကို ေက်ာ္ျပီး ဒုတိယ အမ်ားဆံုးျဖစ္လာၾကလိမ့္မယ္လို႕လည္းခန္႕မွန္းၾကာပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံမွာ ရံုးစာေတြကိုေတာ့ အဂၤလိပ္လို ေရးေပမဲ့ ဘတ္စ္ကား၊ ရထားေတြေပၚမွာ “ယခုေရာက္မဲ့ မွတ္တိုင္က ဘာမွတ္တိုင္ျဖစ္ပါတယ္” ဆိုတာမ်ိဳး ကိုေတာ့ အဂၤလိပ္စကား၊ စပိန္စကား ဒီႏွစ္မ်ိဳးနဲ႕ေၾကညာေပးတာပါ။ ကုန္ပစၥည္း ( ဥပမာ၊ ကြန္ျပဴတာ၊ တီဗီ ) တခုရဲ႕ manual ကိုလည္း အဂၤလိပ္၊ စပိန္ ႏွစ္ဘာသာနဲ႕ ေရးေပးထားလို႕ သူတို႕အဖို႕ အဂၤလိပ္စကား မတတ္ လည္း အလုပ္ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္သူတို႕ဟာ အာရွသားေတြေလာက္ အဂၤလိပ္စကား မတတ္ၾကပါဘူး။
SSN အေၾကာင္း ဆက္ရရင္ SSN ဟာ လူတေယာက္ရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းကို မွတ္တမ္းတင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူတေယာက္ အလုပ္မရွိလို႕ unemployment benefit နဲ႕ Foodstamp benefit ခံစားေနရာက အခန္႕သင့္လို႕အလုပ္ရသြားျပီဆိုရင္ ဒီလူတေယာက္ အလုပ္ရသြားျပီမွန္းသူတို႕သိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အခု အလုပ္ရေနျပီမို႕ ခင္ဗ်ားရဲ႕ foodstamp benefit ကို ရပ္စဲလိုက္ပါေၾကာင္း ဆိုျပီးေတာ့ စာေရာက္လာပါတယ္။ က်ေနာ္ တခါတုန္းက ကားေမာင္းသင္မယ္ ဆိုျပီးေတာ့ $ 1800 နဲ႕ အနီေရာင္ Ford ကားတစီး ဝယ္ဖူးပါတယ္။ အေမာင္းစသင္တဲ့ေန႕မွာပဲ သစ္ပင္တပင္ ဝင္တိုက္မိလို႕ နည္းနည္းလန္႕သြားျပီး အခုထိ ကားေမာင္းသင္ဖို႕ ထပ္ မၾကိဳးစားမိေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီကားကိုလည္း နည္းနည္းေလာက္ ျပင္ျပီး ျပန္ေရာင္းလိုက္ပါတယ္။ တခါသားမွာေတာ့ Credit Card ကုမၸဏီ တခုကလားမသိဘူး။ က်ေနာ့္ကို ဖုန္းေပၚမွာ အင္တာဗ်ဴေတာ့ “US မွာ property တခုခု ပိုင္ဆိုင္ဖူးသလား” လို႕ ေမးပါတယ္။ က်ေနာ္က “ဟင့္အင္း.. ဘာမွ မပိုင္ဖူးပါဘူး” လို႕ ေျဖ လိုက္မိေတာ့ “ကားတစီး ေလာက္မ်ား မပိုင္ဖူးဘူးလား.. အဲဒီကား အေရာင္က ဘာလဲ” လို႕ ေမးလာပါတယ္။ အဲဒီေတာ့မွ က်ေနာ္က “ေဩာ္.. သတိရျပီ.. အနီေရာင္ပါ” လို႕ ေျဖလိုက္ရပါတယ္။ အခုထိလည္း က်ေနာ္က ကားပိုင္ရွင္ စာရင္းေပါက္ေနေသးတယ္ ထင္တယ္။ တခါတရံ က်ေနာ့္ဆီကို “ခင္ဗ်ားလို ဘာျပသနာမွ မေပၚတဲ့ ဒရိုင္ဘာေကာင္း တေယာက္ကို က်ဳပ္တို႕ ယံုတယ္” ဘာညာနဲ႕ စာေတြ လာေနတတ္ေသးတုန္းပါ။ ဟင္း..ဟင္း၊ ဒီမွာ သစ္ပင္ဝင္တိုက္ထားတာ သူတို႕ မသိၾကဘူး..း))
ဒီေလာက္အေရးၾကီးတဲ့ နံပါတ္ကို ေခတ္မီလွခ်ည္ရဲ႕ဆိုတဲ့ႏိုင္ငံမွာ ထုတ္ေပးထားပံုက ေတာ္ေတာ္ ခ်ာတူး လန္ပါတယ္။ ကာယကံရွင္ရဲ႕ ဓါတ္ပံုလည္း မပါဘဲ visiting card အရြယ္စကၠဴေပၚမွာ ကိုယ့္နာမည္ကို ရိုက္ေပး ထားတာေလာက္မွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ စကၠဴက visiting card လိုထူထူထဲထဲ၊ လွတပတကတ္ထူစကၠဴ မဟုတ္ပါဘူး။ အရည္အေသြးခပ္ညံ့ညံ့ ရိုးရိုး စကၠဴပါး ေလးပါ။ ျပည္နယ္က ထုတ္ေပးတဲ့ ID အေၾကာင္း ပိုစ့္ ( ၂ ) မွာ ေရးခဲ့ျပီးပါျပီ။ အဲဒီ State ID ေတြကမွ ကိုယ့္ဓါတ္ပံု အသားကပ္နဲ႕ Bank ATM card ေတြလို ပလပ္စတစ္ကဒ္ ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ State ID က ကိုယ့္ ဓါတ္ပံု ပါတာေၾကာင့္ photo ID လို႕ေခၚျပီး မိမိသည္ ဘယ္သူဘယ္ဝါ ျဖစ္ေၾကာင္း အေကာင္းဆံုး အေထာက္အထား ျဖစ္ပါတယ္။
က်ေနာ္ ကုလားကားလို ေပရွည္ေနတာနဲ႕ အဓိက ေျပာခ်င္တဲ့အပိုင္းက အခုမွ ေရာက္ေတာ့တယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ "မသန္စြမ္းသူ တေယာက္ ျဖစ္တယ္" ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္တခုတည္းနဲ႕ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု U.S. Treasury general funds ( ဖက္ဒရယ္ အစိုးရ ဘ႑ာေရး ဝန္ၾကီးဌာန ရံပံုေငြ ) ထဲက အခု ၂၀၁၂ ေနာက္ဆံုးႏွံဳးထားအရ Supplemental Security Income ( SSI လို႕ ေခၚတယ္ ) တလ $ 698 ရရွိပါတယ္။ ( ဒါက အိမ္ငွားခနဲ႕ အဝတ္အစားဖိုး၊ အင္တာနက္ခ၊ ဖုန္းခ စတဲ့ အသံုးစရိတ္အတြက္ျဖစ္ျပီး၊ အစားအေသာက္ အတြက္ကို ေတာ့ မိမိေနထိုင္ရာျပည္နယ္ အစိုးရက Foodstamp benefit card ကေလး တခု ထုတ္ေပးထားပါတယ္။ တေယာက္နဲ႕တေယာက္ အိမ္လခ၊ လူဦးေရနဲ႕ ဝင္ေငြေတြမတူလို႕ ဟိုလူနဲ႕ဒီလူ ရတာခ်င္း သိပ္မတူပါဘူး။ က်ေနာ္ကေတာ့ $ 182/ month ရပါတယ္။ ဒီေငြက ေန႕တိုင္းအသားစားႏိုင္ေလာက္ေအာင္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရွိပါ တယ္။ ဒီေတာ့ က်ေနာ္ တလမွာ စုစုေပါင္း $ 698 + $ 182 = $ 880 ရတဲ့သေဘာပါ။ ) ဒီ SSI အစီအစဥ္ကိုေတာ့ ၁၉၇၄ မွာ စတင္ခဲ့တာပါတဲ့။ ဒီေငြကို အေပၚမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ Social Security fund ထဲက ေပးတာမဟုတ္ေပမဲ့ သူတို႕က လူအားစိုက္ျပီး က်ေနာ္တို႕ ဘဏ္စာရင္းထဲကို လစဥ္ လဆန္း( ၁ ) ရက္ေန႕မနက္မွာ အဲဒီေငြေရာက္ေနေအာင္ လုပ္ေပးၾကပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံမွာ အလုပ္ လုပ္ေနတုန္း မစြမ္းမသန္ ျဖစ္တဲ့ လူေတြကေတာ့ Social Security Disability Benefits ေခါင္းစဥ္နဲ႕ အဲဒီ Social Security Trust Fund ေတြထဲက ရၾကတာပါ။ သူတို႕က မစြမ္းမသန္ပင္စင္သေဘာမို႕ ပင္စင္က က်ေနာ္တို႕ထက္ မ်ားၾကမယ္ လို႕ ထင္မိပါတယ္။
က်ေနာ္တို႕ SSI စားတဲ့ အုပ္စုကေတာ့ အရင္က ပုဂၢလိကအလုပ္ေကာ၊ အစိုးရအလုပ္ေကာ လုပ္ခ်င္မွလုပ္ခဲ့ဖူးမွာ ျဖစ္တဲ့ လပ္လ်ား လပ္လ်ားအုပ္စုပါ။ ေျပာခ်င္တာက SSI အုပ္စုဟာ The group of needy people ျဖစ္ျပီး အလုပ္လုပ္ဖူးသလား ဆိုတဲ့ basis အေပၚ မွာ အေျခမခံပါဘူး။ ငါတို႕ မကယ္ရင္ ေသဖြယ္ ရွိတယ္ ဆိုတဲ့ humanitarian basis နဲ႕သာ ေထာက္ပံ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံ သား မဟုတ္တဲ့သူကို ( ၇ ) ထိပဲ ေထာက္ပံ့ပါတယ္။ ဥပမာ၊ က်ေနာ္ ဒီမွာ ၅ ႏွစ္ေက်ာ္လို႕လည္း ႏိုင္ငံသား မေလွ်ာက္၊ မေလွ်ာက္လို႕ Citizen မျဖစ္လာေသးရင္ ( ၇ ) ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ လစဥ္ေထာက္ပံ့ေနတာကို ရပ္စဲမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႕အုပ္စု မွာ မသန္စြမ္းသူမ်ား၊ အသက္ ၆၅ ႏွစ္ေက်ာ္ျပီးသူမ်ား ( သူတို႕ သက္ၾကီးဝါၾကီး ပုဂၢိဳလ္အေနနဲ႕ပဲ စဥ္းစားပါတယ္။ အလုပ္လုပ္ခဲ့ဖူးတာ၊ မလုပ္ခဲ့ဖူးတာကို ထည့္ မစဥ္းစားပါ။ )၊ မ်က္စိအာရံုကြယ္သူမ်ား၊ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ အလုပ္ မလုပ္ ႏိုင္ေသးမီ အကူအညီ လိုအပ္သူမ်ား ပါဝင္ပါတယ္။ အဲဒီလို SSI benefits ခံစား ေနၾကတဲ့ လူဦးေရဟာ (၈) သန္းေက်ာ္ ရွိတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ သူတို႕အစိုးရက ဒီေလာက္ ေကာင္းေနပါလွ်က္ နဲ႕ေတာင္ ဘာလို႕မ်ား US မွာ homeless, beggars ေတြကိုလည္း ေတြ႕ေနရေသးတာလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ က်ေနာ္ မရွင္းျပတတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီလူေတြက ေဆးေတြဘာေတြခ်ျပီး SSN နဲ႕ ေျခရာခံလို႕ရတဲ့ အလုပ္ရာဇဝင္၊ credit ရာဇဝင္ လံုးဝမေကာင္းေတာ့တဲ့ ျပသနာ လို႕ထင္မိပါတယ္။
Beneficiaries by age
Age 65 or older - 2,051,848 persons
Between ages 18 – 64 - 4,691,651 persons
Under age 18 - 1,258,533 persons
……………………………………………………………
Total Beneficiaries: 8,002,032 persons
Year - Beneficiaries - Dollars
1974 -3,996,064 - $5,096,813,000
1975 - 4,314,275 - $5,716,072,000
1980 - 4,142,017 - $7,714,640,000
1985 - 4,138,021 - $10,749,938,000
1990 - 4,817,127 - $16,132,959,000
1991 - 5,118,470 - $17,95,639,000
1992 - 5,566,189 - $21,682,410,000
1993 - 5,984,330 - $23,991,153,000
1994 - 6,295,786 - $25,291,087,000
1995 - 6,514,134 - $27,037,280,000
1996 - 6,613,718 - $28,252,474,000
1997 - 6,494,985 - $28,370,568,000
1998 - 6,566,069 - $29,408,208,000
1999 - 6,556,634 - $30,106,132,000
2000 - 6,601,686 - $30,671,699,000
2001 - 6,688,489 - $32,165,856,000
2002 - 6,787,857 - $33,718,999,000
2003 - 6,902,364 - $34,693,278,000
2004 - 6,987,845 - $36,065,358,000
2005 - 7,113,879 - $37,235,000,000
2006 - 7,235,583 - $38,889,000,000
2007 - 7,359,525 - $41,205,000,000
2008 - 7,520,501 - $43,040,000,000
2009 - 7,676,686 - $44,906,000,000
နိဂံုးခ်ဳပ္ ေျပာခ်င္တာက က်ေနာ္တို႕ ျမန္မာျပည္မွာလည္းပဲ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေလာက္မဟုတ္ေတာင္ အနည္းဆံုး ေတာင္းရမ္း စားေသာက္ေနရတဲ့ သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြ၊ မစြမ္းမသန္ေတြ ( အစိုးရ ဝန္ထမ္း ျဖစ္ဖူးဖို႕ မလို ) ၊ လူမယ္ကေလးေတြကို ဆန္ေရ စပါးေပါလွ်ံၾကြယ္ဝတဲ့ က်ေနာ္တို႕တိုင္းျပည္မွာ ထမင္းတလုတ္စားရဖို႕အေရး သိပ္မခက္ခဲရ ေအာင္ တာဝန္ရွိ သူေတြက ေစာင့္ေရွာက္ၾကေစခ်င္တာပါ။ ေကာင္းတာ၊ သက္ေတာင့္သက္သာ ရွိတာ၊ ႏိုင္ငံသားေတြ ကို ေထြးပိုက္ၾကင္နာ၊ လူလို သူလို ဆက္ဆံတာေတြ ကိုေတာ့ျဖင့္ သူမ်ားဆီ မွာ ေတြ႕ လည္း ယူသင့္တာပဲ မဟုတ္ပါလား.. ။
